ژن ئهو پێگههێ ههرێ مهزنه ئهوێ جڤاكی بدهستێن خۆ ئاڤا و نویژهن دكهت. ژن ل چاخێن چاندنێ و دهستپێكی وهكو رێبهر و خودان دهستههلات دهاته نیاسین. پشتی چاخێ نێچیرێ ئهڤ دهستههلاته ژ دهست دایه، وهكو بندهست بونهوهرهكا هیچ و “بێ مهرێز” و بێ هزر و ههبوون هاتیه ناڤكرن. ژن د چیرۆك و هۆزان و ئهفسانێن مهدا شاهژن و پالهوان و هزرمهندبوویه. لێ دكهتوار و ژیوارێن مهدا دیتن بتنێ شهرم و ترس و كێم بهاییا ژنێ بوویه. تنێ ژن وهك فاكتهرهك ژبۆ تێركرنا حهزا هاتیه دیتن و خویاكرن و ئهڤ نێرینا ههنێ بوویه ئهگهر ژن بمینیته دناڤا تهلهێن نهزانین و كێم خۆدیتنێ دا، و دیری گهلهك وارگههێن ژیانێ بهێته دیتن. ژن نهزانبوویه و ژنێ جڤاكێ ل سهر نهزانینێ و داب و نهریتێن كوره و كوژهك ئاڤاكریه و ههبوونا ژنێ بنپێكریه وهكو هزرمهند، داهێنهر جڤاكناس، ئابورناس، بانگخواز، سیاسهتمهدار، مامۆستا، فهلكناس، ژن بتنێ گرێدای حهزێن زهلامی و بهرگهكێ ڤالا كریه. ژن دناڤ مێژوویا كهڤنار و سهردهم دا ههردهم وهكو پله دوو هاتیه ناڤكرن و ههردهم مێژوویێ ڤیایه ژن بهێته رێڤهبرن و نابیت رێڤهبرن ددهستێن وێ دا بهێتهدیتن. ههردهم بۆچوونێن ژنێ بێ بها بووینه و بۆچوونێن وێ وهكو ئهزماندرێژی و دهركهفتن ژ نۆرمالیا ژیواری بوویه.
ژنێ گهلهك لڤین و شۆرهش كرینه ژبۆ نههێلانا ڤان بێدادیان بۆ نموونه ل نیوركێ و ل سالا ١٨٥٦ب هزارهها ژنێن كاسپكار چووینه سهر جادێ و نهرازیبوونا خۆ دیاركریه دهرباری ئهوان رهفتارێن دویری مرۆڤایهتیێ ئهوێن ژلایێ رێڤهبهرێن وانڤه دهاتنهكرن. ژنێ ل نیوركێ چریسكا ئاگرێ ژناڤبرنا بێ دادیێ ههلكریه و حكوومهتێن جیهانی هانداینه كو رۆژا ٨ی ئادارێ وهك رۆژا جیهانی یا ئافرهتێ بدهنه دیاركرن و ههر وهكی رێزگرتنهك ژبۆ ژنا كاسبكار و سیاسهتمهدار و ئابورناس و هتد. شورهشێ بتنێ جهێ خۆ د رۆژا ههشتێ ئادارێ دا گرتیه. لێ نههامهتی و دیتنا جڤاكێ نێران ههر ههمان دیتنه ژبۆ ژنێ. ژنا كاسبكار تا ئهڤرۆ یا ئازاد نینه، تا ئاڤرۆ ژلایێ دهروونی ڤه یا تهنا و ئارام نینه، تا ئهڤرۆ دیتن و پهیڤ و رهفتارێن كرێت بەهرا ژنا كاركەره، تا ئهڤرۆ ناڤێن هیچ و بیچ ناڤێن ژنا ژ بهرخۆهاتیهدهر و ژنا ئازاد و هزرمهند و ماف خوازه، تا ئهڤرۆ شهرم و ترس گرێدای ژنا خۆدیتی و ئارهزوخوازه. ژن هند پێدڤی كورسیكا نینه وهكو هند پێدڤی گوهۆرینا هزرێن ڕزی و مرینه دهربارهی ههبوونا وێ، ژن هند پێدڤی ئازادیهكا ئاشۆپه نینه وهكو هند پێدڤی خۆدیتن و فێربوون و تێگههشتن و زانینێ یه. ئهڤرۆ ئهم پێدڤی ژنا جوان نینین، چونكۆ ههمی بوونهوهرێن خودێ دجوانن. لێ ئهڤرۆ ئهم پێدڤی ژنا خاندهڤا و زانا و تێگههشتینه، ئهڤرۆ ئهم پێدڤی مێك ئاپا دێمی نینین. لێ ئهم پێدڤی مێك ئاپا هزرینه و ئهو مێك ئاپا ژنێ ژ نهبوون و بندهستیا نهزانینێ دئینته دخانا زانین و ههبوونێ دا.
- (گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)