ل دەسپێكا ئادارا ئەڤ ساڵە، جڤاتا پەرلەمانتارێن عیراقێ دەنگ دا ل سەر قانوونا پەیداكرن و بكارئینانا ڤاكسینێ پەتایا كۆرۆنایێ ژمارە (9) ساڵا (2021). ل مادێ ئێكێ ئەڤ دەربڕینە بخۆڤە ڤەگرتن بۆ مەبەستن بكارئینانا وی وەك دەربڕینێن پەتایا كۆرۆنا و مادێن پزیشكی و تووشبوویێن زۆر و دپڕۆژەیدا ھاتیە (ئەڤ پەتایە گەفان ل ژیانێ دكەت و دڤێت چارەسەریا وێ بھێتەكرن ل دووڤ رێكارێن پزیشكی یان ھندەك فەرمانێن لەشی…). مادێ دووێ ئەڤە بخۆڤە گرت (لێبورین ژ بەرپرسیا مەدەنی و سزایی یا كۆمپانیێن نیڤدەولەتی یێن ڤاكسینێ ڤێ پەتایێ چێدكەن و وەزارەتا تەندروستی و ئەوێن لێ كاردكەن ژ زیانێن چێدبن ژ پەیداكرن و بكارئینانا مادێن پزیشكی یێن تایبەت بۆ خۆ پاراستنێ ژڤێ نەخۆشیێ). لێ د مادێ (3) یا جوداكری كارێن ئەنقەست ئەوێن دبنە ئەگەرێ مرنێ یان تووشبوونەكا زۆر گران بەدەركرن. ل مادێ (4) ھاتیە دەولەت دێ شوونگریێ دەتە وان كەسێن زەرەرمەندبن ژ كار و چالاكیێن پێتڤی بۆ كردەیە ڤاكسیندانانێ. ل مادێ (5) پێكئینانا لژنەیەكا تایبەت ژ وەزارەتا تەندروستی بۆ دەستنیشاكرنا زەرەریێن رووددەن ژ ئەنجامێ بكارئینانا ڤێ ڤاكسینێ ب بڕیارەكێ دەربكەڤیت ژ ئەنجوومەنا وەزیران. پشتی بەڵاڤبوونا ڤێ پەتایێ ل عیراقێ ژ ئەگەرێ گەلەك سەدەمان ژ وان فەرامۆشكرنا كەرتێن تەندروستی و نە بكارئینانا رێكارێن پێتڤی بۆ پێگریكرنێ ب بڕیار و رێنمایێن دەركەفتی دەربارێ خۆ پاراستنێ و خەمساریا ھەڤوەڵاتیان سەبارەت وەرگرتنا چارەسەریێ ڤەدگریت بۆ نەباوەریا ھەڤوەڵاتی ب دامودەزگەھێن حكوومەتێ.
د ڤان كاوداناندا ئەڤ بڕیارە گەلەك گیرو دەردكەڤیت بۆ بەرسنگرتنا كۆرۆنا و دوڤڕا ھاتیێن وێ یێن مەترسیدار بۆ بەرسنگرتنا كۆرۆنا و رەخنە ئازراند دەربارێ لێبورینا چەند جھان ژ بەرپرسیا قانوونێ ئەگەر زەرەرەك پەیدابوو ژ ڤاكسیندانا ھەر ئێك ژ ڤان ڤاكسینان وەك د مادا دوودا ھاتی كو قانووندانەری شرعیەكا تەمام دایە بۆ ئینانا ڤاكسینان ھەتا كو بكێرنەھاتی بن یان دخرابووی بن یان بكارئینانا وان یا خەلەت ب ھەر رێیەكێ. لدووڤ ڤێ مادەی ھەڤوەڵاتیێ ڤێ ڤاكسینێ وەردگریت بەرپرسە ژ وەرگرتنا وی. ئەڤە ژی نەیا پەسەندە، چونكو ھەڤوەڵاتی دوو دلدكەت وەرگریت یان وەرنەگریت.
قانووندانەری ئەو كارێن ئەنقەست دبنە ئەگەرێ مرنێ جوداكرینە (استثنى) ئەڤ بابەتە نەھێتە سەلماندن تاكو داوایەك ل دادگەھێ نەھێتە بلندكرن و حوكمەكێ موكتەسەب ب پلەیا ڤەبڕی بھێتە وەرگرتن، دڤیا قانووندانەر دووركەڤیت ژ ڤێ جوداھیێ. ھەروەسا سەلماندنا مادەكی بكارئینانا وی بدوماھی ھاتبیت یان نەھاتبیتە ھەلگرتن ب شێوەیەكێ دروست ئەنقەست كارەكێ ب زەحمەتە، چونكو ئەڤ چەندە پێتڤی ب بەڵگەیێن یەقینێەو چەسپاون.
ھەروەسا دڤێ قانوونێدا ھاتییە پاراستنا كۆمپانیێن ھناردەیێن ڤی ڤاكسینێ ژ شوونگریێ زەرەرا ئەڤ ڤاكسینە بدووڤ خۆرا دئینیت، ئەڤ پسیارە دھێتەكرن؛ بۆچی جڤاتا وەزیران وەزیرێ تەندروستی بەرەڤانیێ ژ كۆمپانیێن دەرمانان دكەن ئەوێن وان دەرمانان دئینە بازاری؟
ژ ڤێ چەندێ دیار دبیت كو قانووندار نەیێ سەركەفتی بوو ددارشتنێدا. ئەوا ھاتیە دانان بەروڤاژی بەرژەوەندیا مللەتی و ب تایبەت ئەوا ھاتی د مادەیا دوودا ژ ڤێ قانوونێ. ل دوماھیێ دڤێت رێنما بھێنە دەركرن ل دەمێ ھەڤركیەك پەیدا دبیت ل دەمێ جێبەجێكرنا ڤێ قانوونێ و بزڤرنە قانوونا مەدەنی ژمارە (40) ساڵا (1951) و قانوونا سزایان ژمارە (111) یا ساڵا (1969) و قانوونا دادگەھا نیڤدەولەتی ل ژێر روناھیا پێكھاتیێن نیڤدەولەتی و ئەگەر نە خوسارەتی دێ بارا مللەتی بیت.