وەکی دیار زۆر رۆن و ئاشکرایە ئەمریکا هەر پێنگاڤەکێ بهاڤێژیت ئەگەر بەرژوەندیا وێ نەبیت ناهاڤێژیت خۆ ئەگەر لایەکێ مەزنترین چەکێ ئەتۆمی جیهانێ هەبیت، تەنانەت ئەگەر رێکخراوەکا تیرۆری یان وەڵاتەکێ دژی مافێن مرۆڤی کاربکەت. هەر کارەکێ بەرژەوەندیا وێ نەبیت خۆ نالڤینت و زۆر جار رەنگە پشتەڤانێ وان بیت ئەگەر بەرژەوەندیێن وێ وەسا بخازیت. پرسیار ئەوە چ تشتەک بەرژەوەندیا ئەمریکا هەیە کو شەڕەکێ دگەل وەڵاتەکێ مەزن وەکی ئێران بکەت کو مەترسیەکا جدی و کرداری هەتا نوکە سەر بەرژەوەندیێن وێ نەبیە. ئەمریکا مەزنترین زلهێزا جیهانە هەر شەڕەکێ راستەوخۆ سەر ئەردی رویبدەت رەنگە ب ڤێ باڵانسا هێزێ سەر ئاستی جیهانێ بۆ لایێ زلهێزەکا دی وەکی رووسیا بشکینت کە روسیا منافسە دگەل ئەمریکا و چاڤ ل دەرفەتەکێ یە بۆ هندێ پتر پێگەهێ خۆ ل رۆژهەڵاتا ناڤین بەرفەرەه بکەت. وەکی چەوا رەوشا سووریا دەرفەت دیت و بیە خودان هەژمۆن و بڕیار تێدا و ژ بن کۆنترۆلا ئەمریکا دەرکەفت.
ئەمریکا چ دڤێت؟
لایەکێ ئەمریکا ئێرانەکا لاواز و گوهدار دڤێت بۆ هندێ ئیسرائیلێ ژ گەفێن وێ بپارێزیت نە ژناڤبرنا وێ. ئەڤە ب دەهان ساڵە هەر دوو لا ب تنێ زێدەتر دروشمێن مرنێ بۆ هەڤدوو بلند دکەن و واقع لاوازکرن و ملەکچپێکرنا ئێرانە نە کوشتنا وێ. لایەکێ دی ئەمریکا رژێما ئێران پێناڤ بەرژەوەندیێن خۆ ب کاردئینت دژی وەڵاتێن سوننی و ب تایبەت سعوودی. سعودی ئێکە ژ وەڵاتێن مەزنێن ئابووری ژلایێ بەرهەمئینانا نەفتێ کو دبن فەرمان و بەرژەوەندیێن ئەمریکایە. ئەڤا سعوودیە بۆ ئەمریکا دکەت ژ ترسا ئێرانە کو بەرامبەر وێ ئەمریکا سعوودیە ب پارێزیت و سنورەک بۆ بەرفەرەهبوونا دەستێ شیعی دانێت، ژ بەر کو دوو وەڵاتێن دژ ب ئیک و دوو دەردکەڤن. ب ژناڤبرنا رژێما ئێران ئێدی سعوودی مەجبوور نیە دویڤ داخازیێن ئەمریکا بکەڤیت. چونکی ئەڤە یا ئاشکرایە و هەر ئێکەم سەرەدانا دۆنالد ترەمپ بۆ سعوودیە ملیار دۆلار دگەل خۆ برن. لایەکێ دی ئەڤ سەرکردەیە ب سیاسیەکێ بازرگانی بەرنیاسە و هەمی فۆکسا وی سەر هندێیە کا چەوا پارە ب دەست بێخیت.
چەند پرسیار دهێن پێش ئەویش ئەڤەنە: پرسیار ئەوە باشە ئەگەر مەبەستا ئەمریکا بیت کارئینانا هێزێ دژی ئێران، بۆچی دڤان ساڵان دا رێک دایە کو ئێران هەژمۆنا خۆ زێدە بکەت ل وەڵاتێن دەوروبەر و خۆ قەلەو بکەت، ژ وان ژی عێراق، سوریا، یەمەن و لیبیا کو سەدان هەزار میلیشیا دبن گوهداریا سەرکردێن وانن و شەڕی بۆ بەرژوەندیێن ئێرانێ دکەن. دیسان پرسیار ئەوە ئەگەر مەبەستا ئەمریکا بیت ژناڤبرنا حکومەتا ئێران، بۆچی هەڤپەیمانیەکا نیڤدەوڵەتی پێک نەئینایە خۆ شەرێ دگەل رژێما صدام حسێن و شەرێ دگەل داعش مەزنترین هەڤپەیمانی درووست کر؟ راستە ل بەرژەوەندیا ئەمریکا دا نیە کو ئێران هەتا هەر وەڵاتەکی دی جیهانێ ب هێز بکەڤیت، بەلێ دهەمان دەمدا بەرژەوەندیا وێ نییە شەڕەکێ راستەوخۆ دگەل ئێرانێ بکەت کو ئەنجامێ وێ رۆن و ئاشکرا نییە. بەلێ دیارە دێ تێچووەکا زۆر هەبیت و زیانێن مادی و مرۆڤی بۆ هەر دوو لایان هەبن. رەنگە ئەمریکا ب رەنگەکی نەراستەوخۆ شەڕی بکەت، ئەویش وەڵاتێن نەیار دژی وێ ب کاربینت، یان دێ ئۆپۆزسیۆنا ناڤخۆیی و جەماوەرێ وێ دژی حکومەتێ ب کارئینت. هەر ژ بەر هندێ رابیە ب دوورپێچێن ئابووری بۆ هندێ جەماوەر رابیت سەر پێیان. ب ڤێ دێ ئێرانەکا ئاژاوە بەرهەم هێت وەکی ڤان وەڵاتێن عەرەبی کو تژی کێشەیێن ناڤخۆیینە. ئەڤە یا گرنگە بۆ وان و دێ ئامانج و بەرژەوەندیێن ئەمریکا پتر دپاراستی بن، بەراورد دگەل شەڕی کو دێ تێچووەکا زۆر بیت و گەهشتنا ئارمانجێ زحمەترە.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)