لێبورین ئێکە ژوان چەمکان کو زۆر دهێتە گوهلێبوون و بکارئینان د بازنێ رەوشەنبیریا کۆمەلایەتى و ئایینى دا و رێزگرتن ل هزر و کریارێن کەسێ بەرامبەر دهێتە گرتن. نەخاسمە بەرامبەرێن جیاواز ژلایێ ئاینى، ئایدۆلۆجى و نەتەوەیى ڤە. نەهێلانا وێ جیوازیێ ب شێوەیەکى یە کو کاریگەریێ ل سەر پێکڤەژیانا ئەوان پێکهاتێن جیاواز نەکەت. ل دەمێ سەرهلدانا بزاڤا چاکسازیا (بروتستانتا) ل ئەوروپا ئەڤ چەمکە زۆر ب بەرفەرهی هاتە بەلافکرن تاکو چوویە دناف ئەدبیاتێن سیاسى دا. ژ ئەوى دەمى تانوکە جەدەلەکا مەزن ل سەر هەیە، چونکە بەشەک ژ توندرەوێن ئایینى و نەتەوەیی ئەڤى چەمکى ب دابەزینەک دبینن ل سەر بابەتێ پرەنسیپێن رەوشتى. دبینن کو ئەڤە کۆدەتایەکا سپى یە ل سەر کەلتوور، داب و نەریتێن وان نەخاسمە دەمێ تۆ رێزێ ل هەمى کریارەکێ دگرى د بازنێ لێبورینێ دا. ل سەر دەمێ (رۆمانی) یا گرنگى ب ئەڤى بابەتى هاتیە دان و ئێکەم کەسێ ئەڤ چەمکە ب فەرمى بکارئینای (باول لودکویک) بوویە بەرامبەرى جڤاتا (کۆنستانس/ ئێکە ژ جڤاتێن گرێدایى کەنیسا کاسۆلیکا ل ئەوى سەردەمى.
گومان تێدا نینە مە کوردان ب فەلسەفەکا باوەرپێکرى ئەڤ چەمکە بکارئینایە هەر ل سەر دەمێ شێخێ مەزن (عبدالسلام بارزانى) تاکو (شۆرەشا ئەیلوولا مەزن) گرنگیەکا ئێک جار مەزن ب بابەتێ لێبورینێ هاتیە دان. د پەرتووکا (بارزانى و بزاڤا رزگارى خوازا کوردى) یا بەرێز (مسعود بارزانى) دا چەندین نموونە ل سەر ئەڤى بابەتى هاتینە نڤیسین، ژوانا دەمێ (بارزانی) چووینە د هەوارا (ئەرمەنیان)، دیسان باس ل هەلویستەکێ نەڤیێن پاشایێن ئەرمەنیا دهێتە کرن دەمێ ل واشنتۆن هەڤدوو دبینن ئەوژی ب ئەڤى رەنگى بوویە (د دەمێ خۆدا پاشایێ ئەرمەنیان ل دەڤ زارۆکێن خۆ پەسنا رۆلێ بارزانیان کربوو و پشتى کو بارزانیێ نەمر دهێتە رەوانەکرن بۆ (واشنتۆن) ب مەرەما چارەسەریێ، ژ نیشکەکێ ڤە خێزانەکا ئەرمەنى دبینن و دانوستاندن دناڤبەرا واندا دروست دبیت. نەڤیێن پاشایێن ئەرمەنیا پەسنا رۆلێ کوردان دکەن د پشتەڤانیکرنا ئەرمەناندا. نوکە ژى ل کوردستانێ ئەرمەن شانازیێ ب هەمى ناسنامێن خۆ دبەن چ ئایینى یان نەتەوەیى بن و ڤەکرنا کەنیسا مەزن یا ئەرمەنیان ل هەرێما کوردستانێ نیشانەکا دی یا هەبوونا لێبورینا ئاینى یە ل کوردستانێ، کو خالەکا هەتا هەتایە مللەتێ کورد و سەرکردایەتى و حکومەتێن کوردستانێ شانازیێ پێ دبەن.
گەلەک کۆسپ و هەول دهێنە کرن ژلایێ گروپێن جودا جودا ڤە چ ئەو گروپ ئایینى بن یان سیاسى بۆ تێکدانا ئەڤێ لێبورینى دناڤبەرا پێکهاتێن جودا جودا ل کوردستانێ. بەلام کەلتوور، داب و نەریتێن مللەتێ کورد ژى رێکێ نادەنە ئەڤان توخمە گروپان کو هزرێن وان زال بن یان جێگیر بن ل شوینا هزرێن لێبورین و پێگڤە ژیانێ. گەلەک هەول هەنە ب رێکا راگەهاندنێ یان دروستکرنا حزبێن ئایینى پەنایێ دبەنە بەر ئامرازێن توندرەویێ بێى کو رەوشا ئەوان پێکهاتێن دى بەر چاڤ بهێتە وەربگرتن. مە ل داهاتى پێویستى ب هندێ هەیە ل سەر هەرسێ ئاستێن (سیاسى، جەماوەرى و ئایینى) پتر گرنگیێ ب تێگەهێن (لێبورین- پێکڤەژیان- ئاشتى- ئازادی) بدەین بۆ هندێ هەمى خەلک ل ئەڤێ هەرێمێ هەست ب هاولاتیبوونا خۆ بکەت، ئێزدى یان مەسیحى یان موسلمان یان هەر کەسەکێ دڤێت ل ناخێ خۆدا ئەو باوەرى بۆ دروست بیت کو هاولاتیەکە و چ جوداهى دناڤبەرا وى و کەسەکێ دى دا نینە ل سەر بنەمایێ باوەری، ئاینى، سیاسى و نەتەوەیى. ئەڤە ل دەمێ بووری دا ئێک بوویە ژ خالێن هێزێ بۆ حکومەتا هەرێما کوردستانێ کو زۆربەیى لێقەومیێن پێکهاتێن دى ژ هەر دەڤەرەکێ دەڤەرەکێ قەستا کوردستانێ کرینە و کوردستان ب مال و ئارامگەها خۆ هژمارتى یە. ل دوماهیکێ دێ بێژین (بەلێ بۆ جڤاکەکێ ئارام کو لێبورین تێدا شەنگستە بیت بۆ ژیان.)
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)