ئێک ژ مەزنترێن کێشەیێن نیڤ دەولەتى و سەردەم بابەتێ تیرۆرێ بوویە. هەلبەتە تیرۆرێ ئێک پێناسە نینە، بەلکو پێناسێن جودا جودا بۆ دهێنە کرن و زۆربەیێ وەلاتان ل گۆر بەرژوەندێن خۆ یێن بالا پێناسا تیرۆرێ دکەن. گەلەک جاران تیرۆرێ تێکەلى گەلەک بابەتێن دى وەکو (توندوتیژیا سیاسى، بزاڤێن رزگاریخوازى، تاوانێن رێکخستى، تاوانێن سیاسى، یاخیبوون و شۆرەش) دکەن. پەیرەوکرنا گرووپێن دەستنیشانکرى بۆ سەپاندنا هزروبیرێن خویێن توندرەو ب مەرەمێن سیاسى ب ئالاڤێن جودا جودا بخۆ تیرۆرە. چونکە تیرۆرێ نە ئارمانجەک هەیە بتنێ نەژى دینەک دەستنیشانکرى، دیسان نەپێگیرە ب چ یاسا و ریسایێن نیف دەولەتى. تیرۆر ژ ترساندنێ هاتیە و پێناسا یاسایا جنائى بۆ تیرۆرێ ئەوە (هەر کارەک یان رەفتارەک توندیێ ب گەهینتە کەسێ بەرامبەر، دویر بکەت ژ ئاشتى و ئارامیێ ل وەلاتێ وی، ترسێ و دل نەرەحتى بەلاڤ بکەت ب مەرەما ئارمانجێن سیاسى یان دینى و ئایدولوژى. ب ڤێ چەندێ هەمى وەلات زەرەرمەند بیت ئەڤە تیرۆرە.
دیسان ل وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤەراست ئەڤرۆ تیرۆر بوویە بابەتەک گەلەک جاران وەلات بۆ مەرەمێن خۆیێن ناڤخۆ ئەڤى چەمکى بکاردئینن بۆ هندێ ل وەلاتەکێ هەرێمى بەرەلایەکێ دورست بکەن و برێکا وێ بەرەلایێ بەرژوەندێن خۆ دپارێزن ویاریەکا سیاسى دکەن بۆ پاراستنا بەلانصا هێزا خۆ ل دەڤەرێ. پێچەوانە ژى گەلەک جاران پشتەڤانیا گروپێن دەستنیشان کرى دهێتە کرن ل وەلاتەک دى بۆ هندێ ئارمانجێن و یێن سیاسەتا دەرڤە بهێنە پەیرەوکرن. سەرئەنجامێ وێ دبیتە هۆکارێ دروستبوونا ناکۆکیێن هەرێمایەتى. وەلات هەنە هەولێ دن هەمى کێشەیێن خۆ و وان گروپێن ل ناڤخۆدا ببنە گۆرپانا وەلاتەک دى بۆ هندێ ئارامى و پێشکەفتن و گەشەیا سیاسیى ل وى وەلاتى تێکبدەن. دیسان خۆ ژى ژ کێشەیان دویر بکەن و باشترین نموونە ل سەر ڤێ چەندێ وەلاتێ تورکیا و pkk نە. ئێک ژ فاکتەرێن بەربەلاڤبوونا تیرۆرێ یێن دەرڤە دوژمنکاریا بەردەوامە دناڤبەرا دوو مللەتان دبیت. ئەڤ دوژمنکاریە نەیا سروشتى بیت بەلکو یا چێکریە و گرێدایێ ناکۆکیێن مێژوویێ یێن ڤان مللەتانە.
کورد بەشکن ژ مللەتێن رۆژهەلاتا ناڤەراست و تانوکە کێشەیا کوردى نەهاتیە چارەکرن. تایبەت د بابەتێ مافێ چارەنوس دا و هەر هەولەکا کورد بدەن بۆ دەستڤەئینانا ئەڤى مافى شرۆڤەیێن جودا جودا بۆ دهێنە کرن. جارنا ب تیرۆرست ل قەلەم دەن، هەروەکو تورکیا یانژى ب (تمرد، عصاة و عصابات) ئەڤە راستیا سەرەدەریا نوخبا سیاسى ڤان وەلاتانە دگەل کێشەیا کوردى ل دەڤەرێ. گەلەک جاران کورد ژى دبنە بەشک نەراستەخۆ ژبۆ جێبەجێکرنا ئەجندایێن ڤان ولاتان. نموونە گۆرپانا خەباتا پارتا کریکارێن کوردستانێ، دیارە ئەوژى باکوورێ کوردستانێ یە. بەلێ زۆر ب مخابنى ڤە ئەڤرو باشوورێ کوردستانێ یێ ئارام کرینە گۆرەپانا خۆ یا سیاسى و چەکدارى و بەشک ژ سەرکردێن پارتا کریکاران کەتینە بن هەژمۆنا وەلاتێن هەرێمایەتى و بەرزەبووینە د جیهانا سیاسى دا، نوزانن خزمەتا دۆزا خۆ دکن یان یا دوژمنێن خۆ. باشترین پێناسا pkkێ ل دەمێ خۆدا (مام جلال) کریە ل گوتارەک خودا ل سالا 1992 ل پەرلەمانێ کوردستانێ و خرابترین سیاسەت pkkێ دژى خەلکێ هەرێما کوردستانێ ئەنجام داینە ژ (کوشتن، گرتن و تالانکرن …هتد) و زۆربەی گوندێن چیایێ نەهاتینە ئاڤاکرن. ژبەر سیاسەتا pkkێ و تۆپبارانێن بێ بنەما یێن وەلاتێ تورکیا. ئەڤرۆ ژى نەبتنێ ل دەڤەرا بادینان بەلکو ل ناڤ پارێزگەها سلێمانیێ ئەڤ هەردوو لایەنە خەریکى دروستکرنا بەرەلایەکا سیاسى نە ل ڤێ دەڤەرێ ژبۆ جێبەجێکرنا ئارمانجێن خۆ یێن خراب. دیسان ل پارچێن دیێن کوردستانێ هێزێن گرێدایێ pkkێ خرابترین سیاسەت دژى خەلکێ خۆ پەیرەودکن. ئەڤ چەندە دبنە بەهانە بۆ وەلاتێن دونیایێ کو پشتەڤانیا کێشا کوردى و چارەسەرکرنا وێ نەکن. لەورا تورکیا یا سەرکەفتى بوویە ب ناڤێ تیرۆرێ ئیدارا پەیوەندیێن هەرێمایەتى بکەت ل گۆر بەرژوەندێن خۆ هێزێن خۆ ل باکوورێ سووریێ جێگیر بکەت. دیسان ل باشوورێ کوردستانێ ژى ب هەمان مەبەست، ئەڤرۆ ب راستەخۆ تورکیا یا بەشدارى داریشتنا چارەسەریێن سیاسى دبت ل سووریێ بۆ هندێ ئەو گروپێن ئۆپۆزسیۆنا سووریێ یێن گرێدایێ تورکیا ل ئایندەیێ دا بالا دەست بن ل ڤى وەلاتى و تورکیا بشێت ئەجندایێن خۆ جێبەجێ بکەت. ئێک ژ فاکتەرێن بەردەوام بەلاڤبوونا تیرۆرێ ئەوە بکارئینانا سیاسى یە بۆ تیرۆرێ ل ئیدارکرنا ناکۆکیێن دەولى و هەرێمایەتى. نموونە ل شەرێ سار ئەڤ جۆرە سیاسەتە هاتیە بکارئینان و نوکە ژى زوى ب زوى چەکێ بەلاڤ دبیت ل ناڤبەرا گروپێن جودا جودا و تەکنۆلۆجیا یا دخزمەتا ئەڤان گروپ وەلاتاندا و هەڤکارى ژى هەیە دنافبەرا گروپێن تیرۆرى وەلاتێن هەرێمایەتى دا بۆ بەردەوامى دانا ب چاوانیا برێڤەبرنا ناکۆکیێن هەرێمایەتى دا.
دەرئەنجامێ ئەڤێ گووتارێ ئەم گەهشتنە وێ راستیێ کو تورکیا یا سەرکەفتى بوویە ب بەهانا pkkێ و بەهانەیێن دیێن جودا جودا بشێت تارادەیەکێ باش هەم کێشە و گرفتێن سیاسى لناڤخۆیا وەلاتێ دا خۆ کێم بکەت و دەربازى وەلاتێن هەرێمى بکەت. دیسان شیایە ل (العمق الستراتیجى) دا بەرژوەندێن خۆ یێن بالا ب پارێزیت و ببتە وەلاتەک بێ وێ ئیدارەکرنا چارەسکرنا ناکۆکیێن هەرێمایەتى نەهێن ئەنجام دان.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)