رۆلێ کۆمەڵناسا د هندەک پێنگاندا دهێت دیتن وەکو زانینا ئەگەرێن کێشێ، دەستنیشانکرنا سروشت و سنورێ وێ کێشێ کو نابیت کێشێن کۆمەڵایەتی تێکەل بن. ئەڤ پێنگاڤە د گەل چەندین پێنگاڤێن دى وەکى کەسەکێ گونەهبار بیت ب ئاریشەکێ و بێتە دەستەسەرکرن، دێ بینین کا چەوا دەزگەهێ چاکسازیێ وەل وى کەسى دکەت کو ببیتە مرۆڤەکێ ئاسایى و بزڤریتەڤ دناڤ مالا خوە دا. لەوما ل سەر جڤاکناسان پێدڤیە رۆلێ خوە ببینن. هەروەسا کارکەن دبیاڤێ پەروەدەیی و کێشێن هەژار و ب سەر هاتیێن هاولاتیان و گەنجان. هەلبەت جڤاک واتە پێکهاتیە ژ چەندین مالبات و کەسان و هەردەم ژى جڤاک بێ ئاریشە و کێشە و ئالوزى نەبوینە. لێ هەر ئاریشەیەکێ ژى رێکێن خوە یێن چارەسەریێ هەنە بۆ هاتنیە دانان. بێگومان دناڤ هەر جڤاکەکێ ژى دا مرۆڤێن جڤاکناس ژى هەنە و هەبوینە. لێ فەرە ئەڤ مرۆڤە دەرچوویێ خاندنگەهەکێ بیت کو پسپۆریا وى جڤاکناسى بیت. ڤێجا ل هەر بوارەکى ژیانێ یا جڤاکى.
مرۆڤێ جڤاکناس بۆ هەمى قۆناغێن ژیانێ گرنگیا خوە هەیە. ل وەلاتێن پێشکەفتى پویتەکێ گرنک ب ڤان جۆرە کەسان دهێتە دان، سەنتەر و بنگەه بۆ تێنە دامەزراندن تاکو بکارن هەڤبەندیێن خوە دگەل جڤاکى گرێبدەن. هەر تاکە کەسەک تویشى ئاریشەیەکا جڤاکى ببیت و بەرییا بگەهنە دادگەهێ بهێنە چارەسەرکرن و نەمازە یێن خێزانى بن. لێ جهێ داخێ یە کو ل هەرێما کوردستانێ وەکو پێتڤى گرنگى ب جڤاکناسان نەهاتیە دان کو بکارن رۆلێ خوە یێ ئەکتیف دناڤ جڤاکى دا بگێرن. هەر چەندە رێژەیەکا باشا قوتابیێن دەرچویێن ڤان خاندنگەها ل کوردستانى هەنە. لى نەهاتینە دامەزراندن یان بنگەهێن پەیوەندیدار ب ئەرک و کار و پسپۆریا وان بۆ نەهاتینە ئاڤاکرن، تاکو پتر ئەڤ جڤاکناسە بکارین رۆلێ خوە بگێرن. باشتر ئەوە ل پەروەردەیێ دەست پێ بهێتە کرن. هەر ژ باغچەیێن زارۆکان تا دگەهیتە دویماهى قۆناغا خاندنێ ل ئامادەیی. دیسان ل فەرمانگەهێن میرى ژى کەسەکێ جڤاکناس هەبیت تاکو پتر سەرهەلى ئێش و ئازارێن فەرمانبەران هەلببیت و بشێت ناڤەرۆکا ناخێ مرۆڤى کورد شرۆڤە بکەت.
لێ خالەکا دى کو فەرە ئەم ئاماژى پێ بدەین ئەو ژى ئەوە کو جهێ داخى یە ئەو رێکخراو و سەنتەرێن جڤاکێن سڤیل ژى ئەوێن ب سەدان ل پشتى سەرهلدانى هاتینە دامەزراندن و پارەیەکى خیالى بۆ دهاتنە سەرف کرن، نەشیان ب ڤى رۆلی را ببن و رەنگە ب دەهان رێکخراوا و سەنتەر هەبن ئێک جڤاکناس ژى دناڤ دا نەبیت. یا خویایە کو هەر ژ ناڤێ وى دیارە کو جڤاکناس هەردەم رۆلەکێ ئەکتیف هەیە بۆ هوشیارکرنا جڤاکى ل هەمى ئالیەکێڤە. لەوما ئەم ب ئۆمێدین حکومەتا هەرێما کوردستانێ هزرەکێ دڤى چەندێدا بکەت و ئەگەر بۆ هیج وەلاتەکێ یا گرنک نەبیت بۆ مە وەکو مللەتێ کورد یا گرنگە. ژبەر کو هەر بۆ چەند سالەکا ئەڤ مللەتە تویشى کارەساتەکى دبیت و چەندین ئاریشێن جڤاکى ژى ل پاش دمینن. لێ چو دیراسەت ل سەر نەهاتنە کرن بۆ ڤێ یەکێ، لێ وەسا دهێتە دیتن کو دناڤ هەر جڤاکەکێ دا هەبوونا جڤاکناس گرنگیا خوە هەیە ژ بۆ هەر جهەکێ چ وەکى قوتابخانا تا زانکۆیێ ژى پێدڤیە و بۆ ئاریشێن خێزانى ژى زۆر گرنگ. چونکی کۆمەڵناس ب چاڤەکێ زانستى دنێریتە کێشان ب دیاردا کۆمەڵایەتى. گرنگى یا ڤەکۆلینێ ب قەلەم دایە و هاتیە سەلماندن. ژبەرڤێ یەکێ وانا گرنگیا خوە هەیە دناڤ جڤاکى. ل ڤێرە دیار دبیت کو وان رۆلێ دیتى، لێ دخوازم پتر گرنگی ب ڤان کەسێن تایبەتمەند بێتە دان.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)