توندوتیژى د ناڤ ژینگەها فێربوونێ دا دیاردەیەکا نوى نینە. بەلکو بۆ دەستپێکا هەبوونا پرۆسێسا فێربوونێ ڤەدگەرێت. ئەڤچا ئەڤ تووندییە چ ژلایێ خێزانا فێرکارى بخۆ بیت، یان ژى ژ لایێ هەڤالێن وى ڤە بیت دناڤ قوتابخانێ دا، یان ئەو ژینگەها فێرکار تێدا د ژیت ب گشتى و یانژى دیاردێن توندوتیژیێ بیت. هەر وەکو نوکە ئەم ل رۆژهەلاتا ناڤەراست دبینین. ژ بەرکو ئەڤ دەڤەرە یا کەفتیە ژێر مەترسیا گروپێن تیرۆرستیێن جۆراوجۆر، کریارێن توند ئەنجامددەن و کارتێکرنێ ل سەر دەروونێ هەموو کەسى و ب تایبەتی قوتابیان هەیە. ژ بەر ڤێ چەندێ و هەر وەکو دبێژن هەر کارەکى کارڤەدانا خۆ یا هەیى کو یا هەمبەر ب هێزێ و یا بەروڤاژیى ئاراستەیى.
ل ڤێرە ئەم دشیێن بێژین کو هەر توندتیژیەکا د ناڤ پرۆسێسا خواندنێ دا یان د ژینگەها فێرکارى دا دهێتە کرن، کارڤەدانەکا نیگەتیڤ هەیە ل سەر دەروونێ وى و پرۆسێسا فێرکرنێ و ئەنجامێن خراب ژی ژێ پەیدا دبن. ژ وان ئەنجامان ژی دوورکەفتنا فێرکاری ژ پرۆسێسا خواندن و فێربوونێ، هەروەسا ئەڤ ئەنجامە ژى بەسە کو بابەتێ توندوتیژیێ ب کەڤیتە ژێر پرسیارکرنێ دا ب هەموو تەرزا رێ لێ بهێتە گرتن. یان ژى بهێتە کێمرکرن دناڤ ڤێ پرۆسێ دا داکو قوتابیەکێ ژیر و سەرکەفتى هەبیت و ل دووماهیێ مرۆڤەکێ هێمن و بەرهەمهێنەر ژێ دروست ببیت. لەوما دڤێت هەر کەسەک هەوڵبدەت خوە دویر کەت و هشیار بیت ژ توندوتیژیێ دژینگەها خاندنێ دا، دا بشێت ببیتە کەسەکێ سەرکەفتى و دا توندوتیژی نەبیتە دیاردە. واتە هەر چەوا بیت دڤێت هەمی کەس بێنە دوویرکرن ژ ڤێ رەفتارا خراب و نەسەرکەفتى دژیانێ دا.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)