ھەر ل دەستپێکا دروستبوونا دەولەتا سەفەوێین شیعە، شەڕ و ڤێکنەکرن دناڤبەرا وان و سونەیاندا ھەیە. ژبەر پێک نەھاتنێن مەزھەبی و لێک جیاوازیا روودانێن مەزھەبی یێن ئاینی. ئەڤ چەندە ددیروکێدا ھاتیە نڤیسین و ب ھەبوونا چەندین بەلگەیێن ب ھێز ھەردەم ھەڤرکی د حکومرانیا واندا ھەیە. ژ بەختێ کوردان کوردستان کەتیە دناڤبەرا ھەردوو لایەناندا. لێ ل ڤیرە یا من دڤێت ئاماژێ پێ بدەم ئەوە، شیعەیێن دەستەلاتدار ل عیراقێ ب ھاریکاریا ئیرانێ کو ھەردوو ژ ئێک مەزھەبن. شیان د ڤان سالێن پشتی کەتنا رژێما بەعس، سونیێن عەرەب ب ھەجەتا داعش بێدەنگ بکەن، مەزنترین باژێرین سونە تالان و وێران بکەن و وێ دەستھەلاتا وان دڤیا پەیرەو بکەن ل دویڤ سیستەمێ حکومرانیا ئیرانی. هەروەسا چێکرنا ھێزا لەشکەری ب ناڤێ حەشەدا شەعبی، کو راستەوخۆ حکومرانی ل بن حکومرانیا دەولەتا سەفەویا فارس بیت. سەرگردەیێن وێ ژی دناڤا وی لەشکەریدا دیاربوون و سەرکەتن ئینا ب ھاریکاریا رێژا مەزنا پێکئینانا حکومەتا شیعە ل عیراقێ. لێ یا فەرە بھێتە زانین ژی ئەو رێژا مەزنا کورسیکا یا ل باشوورێ عیراقێ ھاتینە دەستخستن و شێوازێ دەستخستنا وان بھێتە دیراسەکرن. مسۆگەر دێ ل دیرۆکەکا نێزیک ئەرێنی و پالپشتیا ئیرانێ بۆ سەرئێخستنا شیعەیێن عیراقێ ھێتە دیتن. سەرەرای وێ چەندی ب ھزارا خەلکیێن سونە ل عیراقێ عیراق ب جھـ ھێلایە، مەیدانا سیاسی ب تەمامی ئێخستە ژێر دەستھەلاتا شیعەیێن عیراقی. شیعە ژی ب دل سۆتی و تێھنیا چەندین سالێن دویری دەستھەلاتێ ب تەپا سیاسی عیراقێ کافل دکەت. چونکی شیعە دناڤا خۆ ژی دا چەندین دەستەکن. ب دیتنا من ئەڤ یارییە زۆر ناڤەکێشیت.
ئەڤە لایەک و ژ لایەکێ دی ژی ڤە، شیعەیێن عیراقێ شیان ھەمی لایەکێ ڤە کوردان ژی بێدەنگ بکەن، ب ھەجەتا رێفراندومێ. ئەو ریفراندوما رێژا پتر ژ ٩٥ % گەلی دەنگ بۆ سەربەخویێ دای. شیا بێدەنک بکەت و بۆ ماوەیەکێ نەدیار پاشبێختن. هەروەسا ڤێکنەکرن ئێخستە دناڤ مالا کوردا، ب ھاریکاریا لایەنەکێ حزبی و پشتەڤانیا راستەوخۆیا وێ شیا چەندین خراپکاریان دناڤ مالا کوردی ھەلبێخیتن. لێ ڤێ چەندێ سەرکەتن نەئینا و بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەروکێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ، ب رێکێن ئاشتیانە و سەرەدان بۆ ھەمێ پێکھاتین حکومەتا ھەرێمێ کرن و شیا وێ ئاگری ڤەمرینیت. دیسان کارتێکڕنا راستەوخۆ بۆ سەر بەغدا ل سەر دروستکرنا ئالۆزیان بۆ ھەولێرێ. لێ سەرۆک وەزیریێن ھەرێما کوردستانێ سەرهدان بۆ بەغدا کر و ئێکسەر بەرەڤ تەھران ب رێکەفت. شیا وان ئالۆزیان چارە بکەتن و گرتنا سنوران دگەل ھەرێمێ و ئابلوقەیا سەر فرۆکخانا ھەولێڕێ ب شیانێن خۆ یێن کەسی دگەل حکومەتا تەھرانێ چارەسەر بکەت.
نوکە ژی سەرەدانێن بەرێز مەسعود بارزانی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ بۆ بەغدا و نەجەف، مەزنترین دەرگەھە بۆ لێکنێزیکرنا ھەمی پێکھاتێن عیراقێ ل سەر ئێک مێزە. چونکی شیعەیێن دەستەلاتدار ئێک دەرگەە بۆ کورد و سونیێن عەرەب ڤالا ھێلایە. ئەوژی ھەڤکاریا راستەقینە ل گەل حکومەتا ناڤەندی یا عیراقێ. لێ ھەولێرێ تا نوکە ھیچ شێوەکێ خۆ رادەستی وێ دەستھەلاتێ نەکریە. ب سایەیا سەرۆکێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ و ب حکومرانیا خۆ و سیاسەتا خۆ یا حەکیمانە، شیا ھەمی ھاوکێشەیان بەرەڤ ئاراستەکێ باش ببەت بۆ کوردان. و دبەرامبەر ژی دا وەک یا دیار ژی دەستھەلاتداریا سونەیان تا نوکە نەشیایە ئێک رێک بۆ چارەسەریەکێ ژ کێشەیێن خۆ بینیت. نەک بچێک ۆ نە مەزن تنێ خۆ رادەستکرنا بۆ دەستھەلاتا بەغدا و بێگومان نوکە ژی دەستھەلات یا ددەستێ شیعەیاندا ل ژێر کاریگەریا راستەو خۆ یا ئیرانێ. لێ یا گرنگ ئەوە گەفێن بەردەوام یێن ئەمریکا بۆ سەر ئیرانێ ھەین بۆچی چ کارتێکرن ل سەر پرۆسەیا جۆرێ وێ حکومرانیێ ناکەن. ئایا ئەڤە ژی بەرژەوەنیا ئەمریکا دایە کو عیراقێ و ب تایبەتی ژێریا وێ رادەستی دەستھەلاتا شیعی بکەت؟
· رۆژنامەڤان و چالاکڤان
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)