وان كەسان خۆ سەروەر دانایە ل سەر قانوونێ

دڤێت قانوون ل ھەرێمێ یا سەروەر بیت ل دووڤ پەیرەمیدێ دەستووری (ھرم الدستوري)، كو ل پلا ئێكێ دەستوور دھێت لدووڤدا قانوون لدووڤدا رێنما و لدوماھیێ بڕیار. دەستوور قانوونێ دروست دكەت، قانوون رێنمایان دروست دكەت و لدووڤ رێنمایان بڕیار دھێنە وەرگرتن و بڵاڤكرن. ھەموو دەزگایێن حكومەتێ ژ بەرزتڕین پایە تا نزمتڕین پایە، دڤێت خۆ بۆ قانوونێ بچەمینن و پێگریێ پێبكەن كو سازیێن ھەرێمێ  پەیدا بكەت.

كارێ سازیێن ھەرێمێ (مؤسسات الاقليم) ئەوە كو قانوون سەروەر بیت ل سەر ھەموو كار، رەفتار، تاك و كەسان یان ل سەر ھەموو بەرپرس و ھەڤوەڵاتیان ل ھەرێمێ. لێ بمخابنیڤە ئەڤ چەندە ل ھەرێمێ نینە، ئانكو بەرۆڤاژیە كو پایەبەرز و بەرپڕس سەروەرن لسەر قانوونێ و تنێ قانوون سەروەرە لسەر ھەڤوەڵاتیێ ھەژار. نموونە ل سەر ڤێ چەندێ، ئەوەی رێكلاما فیلمێ قەیرانا دارایی ل ھەرێمێ دەسپێكری ھەڤوەڵاتیێن ھەژار چەندین باجێن دەرامەتی و باجا ئاڤاھیان (ضربية العقار) ب سێ جار پتر ددەنە حكومەتێ و رسوماتێن خانوبەران (طابو) سێ جار ژێ دھێنە وەرگرتین ب رێیا بڕیارێن تاكە كەسی.

ئەڤ چەندە سەرپێچیە ل سەر قانوونا باجا دەرامەتی ژمارە (113) ساڵا (1982) یا راستڤەكری و قانوونا ئاڤاھیان ژمارە (162) ساڵا (1952) یا راستڤەكری. ھەروەسا باج و رسومات و سزایێن ھاتن و چوونێ پتر ژ دەھ جار زێدەكرینە ل سەر ھەڤوەڵاتی ب رێیا بڕیارێن تاكە كەسی. ئەڤ چەندە سەرپێچیە ل سەر قانوونا ھاتن و چوونێ ل عێراقێ كو پتڕین سزایێن ھاتن و چوونێ تنێ (40000) دینارن. هەروەسا سەبارەت قانوونا خانوبەران ژمارە (114) ساڵا (1981) كو سەرپێچی ل سەر ھاتیە كرن، باج ورسومات یێن ھاتینە رێكخستن ل دووڤ قانوونێ و دڤێت ل دووڤ قانوونێ بھێنە زێدەكرن یان كێكرن نەك ب بڕیارا چ تاكە كەسان. چونكو قانوون سەروەرە ل سەر ھەموو تاك و كەسان.

ئەڤجا زێدەكرنا وان باج و رسوماتان ب بڕیارا تاكە كەسان ل جڤاتا وەزیڕان ئاشكەراترین بەڵگەیە كو كەسێن بڕیارا زێدەكرنا وان باج و رسوماتان دای رێز ل قانوونێ نەگرتیە و بنپێكریە و وان كەسان خۆ سەروەر دانایە ل سەر قانوونێ. ھەر قانوونەك بھێتە گھۆرین یان راستڤەكرن دڤێت قانوونەكا نوی دەركەڤیت ژلایێ پەرلەمانیڤە كو قانوونا كەڤن راستڤەكەت یان نەھێلیت نەك بڕیارەك یان رێنمایەك یان سیستەمەك ژ جڤاتا وەزیران دەركەڤیت كو قانوونا باجێن ھاتن و چوونێ و قانوونا باجێن دەرامەتی و رسوماتێن تاپۆیێ زێدەكەت. چونكو دەستوور و قانوون بەرزترن ژ ھەموویان.

ھەروەسا قانوون ھەموو پایان دروست دكەت و دەمێ دەستنیشانكری بۆ وان پایان دانیت، ئەگەر دەمێ وێ پایێ دوماھیك ھات، نابیت چ كەس خۆ ب پایێڤە گرێدەت و بەرنەدەت و ھێجەتان بگریت كو ئەو وێ پایێ بەرنادەت ژ ئەگەرێ دلسۆزیا وی بۆ وەڵاتی و دڤێت یێ بەردەوام بیت ب خزمەتكرنا وەڵاتێ خۆ. نەبەردانا پایێ خرابكرنا مللەتانە، چونكو دەمێ پایا كەسەكی نەمینیت، وی كەسی دێ شیان ھەبن ب چەندین رێین دیتر خزمەتا وەڵاتێ خۆ كەت تایبەت ئەگەر ئەو كەس یێ دەوڵەمەند بیت.

ل دوماھیێ من دڤێت بێژم ئەو گۆتنا د بێژن كەس ل سەر قانوونێدا نینە راست نینە، ئەو چەندا من گۆتی بەڵگەیە ل سەر ڤێ چەندێ كو قانوون سەروەر نینە. ئانكو تاكە كەسان خۆ كریە دەستوور، قانوون، رێنما، سەروەر و فیرعەون.

Related posts

Leave a Comment