گەنج چەکێ ئاڤاکرنێ

رۆژا جیهانیا گه‌نجان 12/8/2019 ئه‌ڤڕو لناڤ هه‌موو جڤاكێن جيهانێدا و بتایبه‌تى دجڤاكێ كوردستانێ دا (گه‌نجایه‌تى) پێدڤى یه‌ ل سه‌ر لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار، پرۆگرام و نه‌خشه‌رێیان دابرێژن، ل سه‌ر بنه‌مایێن ئه‌كادیمى و پێشكه‌فتى و هاوڵاتیبوونێ بۆ چاره‌سه‌ریا ئه‌وان پرسگرێكێن گرێدایى بگه‌نجان ڤه،‌ دا گه‌نج ماف و ئه‌ركێن خو بزانن. ژ به‌ركو (گه‌نجه‌كێ بێ ماف و ئەرك گه‌نجه‌كێ بێ واتا یه‌). چونکە گەنج سامانێ سەرەکی یێ هەر وەلاتەکی یە، ستوونا هەرە سەرەکی یە و کارلێکەکێ بهێزە، بۆ برێڤەبرن و پێشڤەبرن و گوهوڕینا مللەتان. گەنج ب هەموو رامانەکێ پاشەڕۆژا هەر گەل و وەلاتەکینە. بۆ پێشکەفتنا جڤاکی، چارەکرنا هەر ئاریشەیەکێ. شیاندان و پارڤکرنا گه‌نجان دبیاڤێ كارێن پیشه‌یى دا. لێک گوهارتنا هزرو بیران د جڤاکی دا، دناڤبەرا گەنجان تشتەکێ زێدە گرنگە. چونکە دڤێت گەنج ژ هەر لایەکێ ڤە دەرفەتا مفای وەرگریت ئەو بخو ژی دەرفەتا دروست بکەت نەک خۆ ل هێڤیا دەرفەتا بگریت. گەنج خودان حەزو ڤیان و گوهوڕینە و بەڕهەم هێنەرێ ئاڤاکرنا جڤاکی و مللەتانە. دڤێت گرنگیەکا مەزن و هەرەباش ب چینا گەنجان بدەن. ئاڤاکرنا سەرو سیمایێن جڤاکان و رێ خۆشکرنا وان بۆ کۆمەلگەهێ و بەرفرەهبوونا وان د سیستەمێن جودا جودا یێن مللەتگێریێ رەنگڤەدانەکا ئاسای یە ژ سەردەمێن هەبوونا گەنجان.

ئەڤرۆ ژی ب شێوەکێ گشتی گەنج د ئاستێ هوشیاری و رەوشەنبری دایە. ئەڤە راستەوخۆ دبیتە پاڵدەر بۆ هەردوو لایەنا ئانکو (پێشڤەچوون_پێشکەفتن) ب خۆڤە دگریت. لێ دڤێت وژدانا هەر گەنجەکێ یا زال بیت ل سەر هەموو مەرەمێن دیتر بۆ هندێ بەرژەوەندیا ل بەر چاڤ بگریت. گەنج بەردەوام بنیاتەکێ بهێزە بۆ وەلاتی، دڤیت دەرفەتا کارکرنێ بۆ گەنجان هەبیت ب تایبەت ل ناڤ دامودەزگەهێن مێری و حکومی و کەرتێ تایبەتدا بۆ بهێزکرنا وەبەرهێنانا بازرگانی. گەنج هێزا سەرەکی یا هەموو مللەتانە، ژ بۆ ئاڤاکرن و گەشەکرنا ئابووری مە پێدڤی ب هێزا گەنجانە، دڤێت هەر سال سیستەمەکێ نوی دەرفەتێن کار کرنێ پەیدابکەت، رێکێن گونجای و سەردەمیانا بۆ گەنجان بهێنە جیبەجێکرن، داکو رێژا بێکاریێ بەرەف کێمبوونێ بچیت بکەڤن، د خەباتا کارکرنێ دا پێخەمەت ئاڤەدانی و رۆناهیا عاقلی و رەوشنەبیری بهێتە ئاڤاکرن، و هەر وەلاتەکێ بخازیت ب هێزبیت دڤێت پشتبەستنا خو ب گەنجان بکەت. هەروەسا گەنج هەردەم پێدڤێ ب حکومەتێ هەیە ژ لایێ ماددێ و مەعنەوی. دیسان حکومەت پاڵپشت بیت وەک ژ لایەنێ (پێکئێنانا خێزانێ، دەرفەتێن کاری) بۆ وان گەنجان بکەت یێن خودان بەهەرەمەند. دیسان گەنج گرنتیا پێشکەفتنا جڤاکی نە، پێدڤی گرنگیەکا تایبەت هەنە. لەوڕا نها چەرخێ لەزێ یە دڤێت لەز ل رەوشەنبیریکرن و هشیارکرنا گەنجی بهێتە کرن، داکو جڤاکێ کوردی بەرەف پێشڤەبچیت بشێوەیەکێ ساخلەم. گوهوڕین ب لەزترین شێوە دهێنەکرن د جیهانا ئەڤرۆدا برێکا گەنجان و ئەڤرۆ ئەرکێ گەنجی دهێتە چاندن بۆ داهاتی و نەڤییێن پاشەرۆژێ دێ ئەرک زۆربەیا وان کەڤیتە د بازنێ گەنجان دا. گرنگە گەنج دەست ب گوهوڕینێن باش و سەردەمیانە بکەت داکو جڤاکەکێ ساخلەم بهێتە ئاڤاکرن.

رەخنا من: دڤێت رێگریێ د وان خالێن لاواز بکەن کو دبنە ئەگەرێن سەڕەکی یێن برینداربوون ڤەمانا مەیدانەکا بەرزە و ل جیهانەکا تاری دا بشێن، بەر سینگێ وێ لاوازیێ بگرن پێنگاڤێن باش و د وێ رێکێ دا دەربازبکەن، چونکە گەنج خودان هێزو شیانێن، زۆرترە ژ هەموو چینێن دی یێن جڤاکی و هندی گەنج هەبن سەرکەفتن بەرهەم ئینان مللەتان ژی زێدەتر لێ دهێت. گرنگە پێداچوون ژلایێ پەرلەمان و سەرۆكايەتيا ئەنجوومەنێ و حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ رێکە چارەسەریەک بهێت دیتن كو هه‌ول بده‌ن پرسگرێكێن گه‌نجا چاره‌سه‌ر بكه‌ن. دابینكرنا ده‌لیڤێن كارى بۆ گه‌نجان ل كه‌رتێن تایبه‌ت و گشتى دا. پیته‌دان ب گه‌نجێن داهێنه‌ر و چاڤدێرى و هاریكاریاوان یا مه‌عنوى و مادى.

چارەسەری: دانا قەرێن بچویك بۆ گه‌نجان ب تایبه‌تى ل بوارێن پیشه‌سازیدا و دانانا گه‌نجین خودان شیان لجهێن بریارێدا بتایبه‌ت ئه‌و جهێن كۆ كارێ گه‌نجان دكه‌ن. بەلاڤ كرنا (هه‌ستێ نه‌ته‌وایه‌تی و هاولاتى بوونێ دناڤ گه‌نجاندا). دیسان ئاڤاكرنا گه‌نجان ل سه‌ر بنه‌مایێن هزرى و نه‌ته‌وایه‌تى و دیموكراسى و به‌رپرسایه‌تیێ دابینکرن و روخساندنا یه‌كسانی و رەگەز (جه‌نده‌ر) دناڤ گه‌نجاندا و چه‌سپاندنا دادوه‌ریا كۆمه‌لایه‌تی.

  • (گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)

Related posts

Leave a Comment