مووسا حسێن- دهۆك
ل هەر وەلاتەکی و ل هەر باژارەکی و تاخەکی، چ پرۆژەیێن ئاڤاکرنێ بێی کرێکار ناھێنە ئە‌نجام دان و كرێكار وە‌كی ستوونە‌كێ سە‌رە‌كی یێ پرۆژە‌ی دھێتە ھژمارتن. لێ دھە‌مان دە‌م دا، ل عیراقێ ب گشتی و هەرێما کوردستانێ ب تایبە‌تی، كرێكار جھێ بێ رێزی و نە گرنگی پێدانێیە، كو ھە‌می كارمە‌ندێن پرۆژە‌ی دگەل كۆمە‌لگە‌ھێ ب چاڤەکی کێم لێ دنێرن و سەرەدەریەکا نە ژھە‌ژی دگەل دا دكە‌ن. ل هەرێما کوردستانێ ل گۆری وان داتایێن ژ لایێ وە‌زارە‌تا پەروەردە‌یا بلند دهێنە بەلاڤکرن، هەر ساڵ ب دەهان هەزار خواندەڤان ژ کۆلێژ و پەیمانگەهان (زانینگەهان) دەردچن، لێ پترییا وان دە‌رچوویان بێ کار دمینن. ئە‌ڤە‌ژی دبیتە ئە‌گە‌رێ سە‌رھلدانا دیاردە‌یێن نەچاڤەرێکری دکۆمەلگەھێ دا ژ وانژی کۆچکرن بۆ وەلاتێن ئەورۆپی، دزی، دروستكرنا ئاریشە‌یان د کۆمەلگەھێ دا. لە‌وما پترییا جاران خواندەڤان (گەنج) نەچار دبیت كار ب باوە‌رنامەیا خۆ نە‌كە‌ت و کارێ ڕۆژانە یێ ئازاد ب بەهایەکی مری بکەت و ئە‌ڤە ژی دە‌لیڤێ نادە‌تە گە‌نجی پاران زوی ب زوی کۆم بکەت بە‌لكو پارێ وی ب تنێ (تێرا پاکێتا وی یا جگارا و کارتەکی مۆبایلێ دکەت)، د ئەنجامدا ڕێژا هەژاریێ زێدە دبیت و نە پێکئینانا خێزانێ ساڵ دویڤ ساڵێ کێمتر لێدهێت و ئاریشە زێدەتر دبن. ل ساڵا 2014 دگەل هاتنا داعش و ھاتنا ئاوارە و پەنابەران بۆ هەرێما کوردستانێ، زۆربەیا پڕۆژە‌یێن ئاڤە‌دانکرنێ و ئاڤاکرنا خانییان هاتنە ڕاوەستاندن و قەیرانا دارایی دەستپێکر و کرێکار نە چاربوون 8-10-12 دەمژمێران ب 10-15 هەزار دینارێن عیراقی کاربکەن دا بکاربە پێداویستیێن خۆ و خێزانا خۆ ئامادە بکەت.
ل گۆری یاسایا كاری ل عیراقێ كو ل سالا 1987 دە‌رچوویە و ل هەرێما کوردستانێ دهێتە جێبەجێکرن “پێدڤییە دراڤێ کرێکاری یێ رۆژانە تێرا پێداویستیێن وی بکەت” و د هەمان یاسادا د مادا 55 دا هاتییە “نابیت کرێکار زێدەی هەشت دەمژمێران کار بکەت و هەر هەشت دەمژمێرێن کارکرنێ نە کێمتر ژ 25 هەزار دینارێن عیراقی بێت” و وەکو دیار ل هنەک کارگەهان دەمێ خوارنێ یان بێنڤەدانێ کێمە کو ل دویڤ یاسایێ وەها ھاتییە “د وان 8 دەمژمێرێن کارکرنێ دڤێت 1 دەمژمێر بێنڤەدان بیت” (دگەل ل بەرچاڤگرتنا ژێگرتیێن دەستنیشانکری دئەڤێ یاسایێ دا) ل ڤێ دەرێ دیار دبیت کو کرێکار زۆر یێ هاتییە بنچاڤکرن چ ژ لایێ حکومەتێڤە یان ژلایێ خودان کارگەھ و کۆمپانی و ھتد… ڤە. ب دیتنا من چارەسەرییا ڤێ دیاردێ بجهئینانا مافێ کرێکاران ل گۆری یاسایێ، ب ھاریكارییا دەزگەهێن راگەهاندنێ و چالاکڤانان و بەڵاڤکرنا پۆست و ڤیدیۆیان ل تۆرێن کۆمەلایەتی كو تێدا داخوازا مافێ وان بھێتە كرن. هەروەسا ب رێکا ھاریكارییا سەندیکا کرێکارێن کوردستانێ كو ڤێ ئاریشێ بە‌رچاڤ وە‌ربگریت و مافێن كرێكاران دیاربكە‌ت. چونكە دبیت زۆربەیا کرێکاران مافێ خۆ یێ یاسایی نزانن، و ئە‌گە‌ر كرێكاران مافێن خۆ یێن ئاسایی و یاسایی زانین دبیت حكومە‌ت پتر مافێن وان بجھ بینیت و ژلایە‌كێ دی ژی کۆمەلگەھ ب چاڤەکی باشتر و پیرۆزتر لێ بنێرن.
- (گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)