تێکشاندنا دەولەتا داعش ل سەر ئەردی ب هێزێن کوردستانی بوون، ژ وان هێزان هێزا سووریا دیموکرات (هسد- قسد) کە دکەڤنە بن دەسەڵاتا رێڤەبەریا خۆسەر ژ رۆژئاڤایێ کوردستانێ. هەمی خەبات و هزرا دەسەڵاتدارێن رۆژئاڤا ئەو بوو کە داعش بهێتە ژناڤبرن. بەروڤاژی وەڵاتێن بیانی کو بینەر بوون و کار دکر کە درفەتەک بهێت پێش بەرژوەندیێن خوە یێن چەپەڵ مسۆگەر بکەن. پشتی ب دویماهیک هاتنا داعش هێدی هێدی سەر ئەردی دەسکەفتیێن کوردان دکەڤنە مەترسیێ. هێرشێن وەڵاتێ تورکیا بۆ رۆژئاڤا ب ناڤێ دروستکرنا دەڤەرا ئارام دیسان پشتی ڤان رێککەفتنێن ناڤبەرا وەڵاتێن زلهێز بێ کو هیچ حسابەکێ بۆ ئیدارەیا رۆژئاڤا بکەن. لێرە کوردستانا رۆژئاڤا بەرەڤ مەترسیەکا جدی هاتیە، هێدی هێدی ئەڤ دەسکەفتیە لێ دهێنە ستاندن و وەڵاتێن بیانی دناڤبەرا خوەدا دابەش دکەن ب رێککەفتن. ناهێت ڤەشارتن کو ئەڤ رێککەفتنا ناچاری هاتیە کرن دناڤبەرا شەرڤانان دگەل حکوومەتا سووری دڤێ رەوشێ دا رەنگە بێژین یا باش بی هەر چ نەبیت دا خوین نەهێت رێتن و وەڵات تووشی وێرانکاریێ نەهێت. رەخەکێ دی ئەگەر بەرێخودانێ بکەین یا باش نەبوو لێ رەنگە نها ڤێ رەوشێ دا هەست پێ نەهێت کرن، چونکی مێژوویا حکوومەتا سووریێ بەرامبەر کوردان دیارە کە پری دژایەتییە. یا ژڤێ خرابتر ئێران خودان نفوژە (هەژمۆنە) ل سووریا کە هەڤپەیمانێ حکوومەتا بشار ئەسەدە. ئێران هەتا سەر هێسکی دژاتیا پرۆژە و مافێن کوردان دکەت. مێژوویا ئێرانێ هەتا ئەڤرۆکە دگەل دابیت ژ تورکیا خرابترە.
دیماهیک قۆناغا دەستێ کوردێن رۆژئاڤادا مایی ئەویش شەرێ سەرێ مێزێ یە کە گرنگترین شەرە. نڤیسینا دەستوورێ سووریا یا چارەنڤیسە بۆ رۆژئاڤایی کوردستانێ. چونکی دەستوور دایکا یاسایا بەرنیاسە، رێکا دەستوور پرەنسیپێن سیاسی یێن بنەرەتێن وەڵاتی دهێن دانان، ئەرک و مافێن هاوڵاتی و حکومەت دیاری دکەت. ب تنێ دەستورە کە دشێت شەرعیەتێ بدەت هەر بابەتەکێ. ل ڤێرە رۆل و کاریگەریا کوردان وەکی پێتڤی ناهێت دیتن، ژ بەر دوو ئەگەرێن سەرەکی. ئەویش دژاتیا دەرەکی لایەک و کێشەیێن ناڤخۆی ل لایەکێ دی. دژاتیا دەرەکی دیارە ئەڤ وەڵاتە سەر ئەردی ب لەشکرکێشی دژاتیا رۆژئاڤایی کوردستان دکەن، ژ لایەکێ دی ئەڤ وەڵاتە ژ نڤسینا دەستوورێ سووریا خودان بڕیارن. وازێ نائینن ژ دژاتیکرنێ کە تورکیا و ئێران و رووسیا خوە ب خودان بڕیارا دویماهیێ دزانن. کێشەیێن ناڤخۆیی دگەل حکوومەتا سووریا زۆرن کە ئەویش حکومەت کێمترین ماف بۆ کوردان رازیە و ب هیچ رەنگەکێ رازی نابیت کورد ببن خودان رێڤەبەری. نەخۆشیا ناڤخۆیا پارتێن کوردی قەت نەهات چارەکرن و هەر بەردەوامە. زۆر جهێ ئەسەفە بۆ سیاسەتا هەردوو لایەنێن تەڤدەم و ئەنەکەسە دگەل هەڤدوو، نەڤەگەران بۆ رێککەفتنا دهۆک خالەک هەرە خراب بی کە کوردستانا رۆژئاڤا ببیت نێچیرەک ساناهی. نوێنەرێن ئەنەکەسە و تەڤدەم ناڤا لیژنا نڤسینا دەستووری دا خودان گووتارەک یەکگرتی نینە. هەر یەک ژ وان خودان مەشروعەکێ جودایە. ڤێ حالێ نوکە چارەنەکرنا کێشەیێن ناڤخۆیی، دابینەکرنا کەشوهەوایەکێ خوەش د پەیوەندین سیاسی دا دگەل وەڵاتێن خودان بڕیار ل سووریا، گرەنتینەکرنا هەڵویستەکی پێشوەخت دخزمەتا کوردان دا ب ڤی رەنگی دێ کێمترین ماف بۆ کوردان هێنە چەسپاندن، چونکی زۆربەیا ئەندامێن نڤسینا دەستووری دژی مافێن کوردانن. ئەگەر دژایەتیش نەکەن پشتگیری داخازیێن کوردان ناکەن.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)