ئاریشا کورد ژبلی کو پێتڤیە ب رێکا سیاسی و یاسایی بهێت چارەسەر کرن. دبیت دگەل خۆ ژبۆی گەلانێن دەڤەرێ ژی کەلتورا ژیانەکا ئاشتیخوازانە فەراهەمبکەت. ب خەباتا چەکداری چێدبیت ئاریشەک چارەسەرببیت، بەلێ چەک نەشێت هەلگرا کەلتورا ئاشتیخوازانە بیت. ل سەدسالێن بوریدا ل وەلاتێ تورکیادا دەستهەلاتدارێن ڤێ وەلاتێ هەردەم هەولا ڤێ یەکێ داین کو ئاریشەیا کوردان هەم ل ناڤدایا تورکیا و هەم ل دەردۆرێ ژی، ب رێکێن خۆڤە یێن سەرکوتکەرانە چارەسەر بکەن. ئامرازا ڤێ یەکێ چەک بوویە و ددیڤدا رۆلا ڤێ چەکێ دناڤ کەلتورا سیاسی و کۆمەلایەتیا تورکاندا هند بهێز بوویە، کو نە تنێ حکومەت بەلکو هەتا گەلێ تورکیا ژی گەهشتبیە ڤێ چەندێ کو ژبلی چەکی نابیت ئەڤان ئاریشەیان بهێت چارەسەرکرن، و لایەنێ بەرامبەر ژبلی هەلگرتنا چەکی چ پژاردەیێن دن دبەر دەست دا نەمابوون. هەر دگەل دامەزراندنا کۆمارا تورکیادا، سووپایێ ڤێ وەلاتێ ژبلی شەڕا رزگاریا ڤێ وەلاتی هەر ل دەستپێکا کۆمارێ هەتا نوکە تووشی شەڕەکا دی، ل دەڤەرێن سنووری دگەل وەلاتەکێ دی نەبوویە ژبلی کوردان. هەردەم ئەڤ سووپایێ پڕچەک ژبۆی ژناڤبرن و سەرکۆتکرنا ناڕەزایەتیێن ناڤخۆیی و گەلێ کورد ژلایێ دەستهەلاتدارێن ڤی وەلاتی هاتیە بکار ئانین.
ئەگەر بهێت و ئاڤڕەک ژ مێژووی بدەینەڤە، دێ بینین دگەل شۆڕەشێن کوردی ل تورکیا شۆرەشا (شێخ سەعیدێ پیران، سەید رەزا ئیحسان و نوری باشا و …هتد) ب ئاشکرا دێ دەرکەڤیت کو بەشێ هەرە زۆر یێن ڤێ چەکی ل سەر کوردان هاتیە ب کار ئانین. ڤێ سیاسەتێ وەکر کو دناڤ کۆمەلگەها تورکیا، ب کورد و تورک و پێکهاتێن دی ڤە عەقلانیەتەک دروست ببیت، ئەو ژی وەک کەلتورەک ب سەر کۆمەلگەهێدا زاڵ بیت دناڤ کورداندا رەنگڤەدانا ڤێ کەلتورێ ب ڤێ شێوەیێیە، کو هەر کەسەک چەک ددەستی دابیت تورکە، زالمە و داگیرکەرە، مافێن سەرەتایێن کوردان بن بێ دکەت. هەروەسا دناڤ تورکاندا رەنگڤەدانا ڤێ عەقلیەتێ وەک کەلتورەکە کو ئەوا ژبلی من دەست ب چەک بیت یاخیە، ئاژاوەگێڕە هەولا پارچەکرنا وەلاتێ ددەت و پێتڤیە بهێت سەرکۆتکرن. سەدسال ژ پەیڕەوکرنا ڤێ سیاسەتێ ژلایێ حکومەتا تورکیاڤە، کۆمەلگەها ڤێ ولاتێ وەلێکر کو تورک شانازی ب هناردنا رۆلەیێن خۆ، بسەربازی بکەن، و شانازی بکەن ب هناردنا رۆلەیێن خۆ ژبۆی کوشتنا کوردان، کیراتیا کارەساتا کەلتورا ڤێ کۆمەلگەهێیە، کو راستەڕاست بەرپرسیارەتیا ڤێ یەکێ ل ملێ حکومەتا تورکیا دایە.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)