پشتی هەرفینا رژێما بەعس ل سالا ۲۰۰۳ێ هەرێما کوردستانێ گەشەکرنەکا بەرچاڤ بخۆڤەدیت. پەیوەندیێن نێڤدەولەتی ل هەمبەر هەرێما کوردستانێ ڤەبوون و حکومەتا هەرێمێ مفا ژ وان پەیوەندییان دیت و مەودایەکێ بەرفرەهـ ژ چالاکیێن ئابوری دروست بوو. ئەڤەژی بوو ئەگەرێ هندێ کو هژمارەکا مەزن ژ کۆمپانیایێن کەرتێ تایبەت و گشتی بهێنە هەرێما کوردستانێ و پڕۆژەیان ئەنجام بدەن. ژبۆ ساناهیتر کرن و گەشەپێدانا ئەڤێ پێشکەفتنێ، حکومەتا هەرێما کوردستانێ چەند پڕۆژە یاسایەک ئاراستەی پەڕلەمانی کر ژبۆ پەسەندکرنێ پێخەمەت هندێ کو رێکێ خۆشتر، لێ بکەت ژبۆ کارکرنا کەرتێ تایبەت ل هەرێما کوردستانێ و کەرتێ تایبەت ببیتە داینەمۆیا ئابورییا بازاڕێ ئازاد. ئارمانجا حکومەتا هەرێما کوردستانێ ئەوە مینا رێڤەبەریەکا ئابوری کاربکەت بۆ بەرژەوەندیا خەلکێ کوردستانێ و گرنگی ب هەردوو کەرتێن تایبەت و گشتی بدەت. ل ژێر رۆشناهیا ئەڤێ ستراتیژیێ حکومەتا هەرێمێ دەست ب ئاڤەدانیا هەرێمێ کر و پێشکەفتنەکا بەرچاڤ ل سەرجەم باژێڕ و باژێڕۆکێن هەرێمێ هاتە دیتن. ئەڤ پێشکەفتنا ل هەرێما کوردستانێ بەرچاڤ دکەڤیت ببوو جهێ تێڕامانا وەلاتێن بیانی و دەوروبەر. هەلبەت ئەو ئارامییا ل هەرێمێ هەیی ئەگەرەکێ سەرەکیێ ئەڤێ پێشکەفتنێ بوو. پشتێ سالا ۲۰۰۳ێ هەتا سالا ۲۰۱٤ێ ب ماوەیەکێ کێم گەلەک گوهۆڕین و پێشکەفتن ل هەرێما کوردستانێ چێ بوون. لێ پشتی سالا ۲۰۱٤ێ ژ ئەگەرێ نزمبوونا بهایێ نەفتێ و هەروەسا هەرێما کوردستانێ تووشی روو ب روویێ جەنگەکێ سەخت بوو دگەل رێکخراوا تیرۆرستیا داعشێ کو مەزنترین ریکخراوا تیرۆرستی یە ل جیهانێ.
هەلبەت خویایە هەر وەلاتەکێ جەنگ تێدابیت، ئابوریا وی وەلاتی دێ بەرەڤ لاوازیێ چیت، ژ سەدەمێ ئەڤان ئەگەرا ل هەرێما کوردستانێ بۆ ماوەیەکێ کورت پڕۆژەیێن خزمەتگوزاری راوەستیان و وەلات تووشی قەیرانەکا دارایی بوو. لێ خۆشبەختانە حکومەتا هەرێمێ ب سەرۆکایەتیا نێچیرڤان بارزانی گوهۆڕین د ستراتیژێ خوەدا کر و شیا ل سەردەمێ قەیرانا دارای چەندین پڕۆژەیێن گرنگ ل هەرێما کوردستانێ ئەنجام بدەت. ل ڤێرێ ئەم دێ بزاڤێ کەین نموونەیەکا زیندی بەرچاڤ بکەین کو نها ل دەڤەرا مە کار ل سەر دهێتەکرن خەلکەکێ زۆر تێدا سوودمەند دبیت، ئەوژی پرۆژەیا دووسایدا (ڕۆڤیا ـ گۆپال)ە، کو نێچیرڤان بارزانی د ڤەکرنا پڕۆژێدا ئامادەبوو. ئەڤ پڕۆژە ب کوژمێ (80) ملیۆن دۆلاران کو ژ لایێ کۆمپانیا کاڤین گرووپ دهێتە جێبجێ کرن و نەخشەکێ باش بۆ هاتیە دانان و درێژیا وێ (22) کیلۆمەترێ دوو سایدییە و گرنگیەکا باش ب مەرجێن سەلامەتییێ هاتییە دان کو (6) ئۆڤەرپاس ل ڤێ پرۆژێ و (8) جهـ ژی بۆ دەربازبوونا ئاژەلان ب شێوەیێ قەسیسە هاتینە چێکرن. ل دەمێ ڤەکرنا پرۆژێ ڕێزدار نێچیرڤان بارزانی گۆت: “خوازیارە ل دەمەکێ کێمتر کو هاتییە تەرخانکرن بۆ پرۆژێ ڕێک بهێت تەمامکرن کو ماوەیێ وی یێ ئاسایی (900) ڕۆژن.” نها ژی کۆمپانیا ناڤبری هەر وەک ل دەستپێکێ سۆزا ڤێ چەندێ دابوو کو ل دەمەکێ کێمتر کو هاتییە تەرخانکرن بۆ پرۆژێ ئەڤ پرۆژە ب دووماهیک بهێت و گرنگییەکا باش دهێتە دان ب باشی و کوالیتیاوێ و ژێرخانەکا توکمە بۆ دهێتە دانان. نوکە ژی ل ژێر چاڤدێرییا دەزگەهێن حکومەتا هەرێما کوردستانێ وەک ئەرکێ خۆیێ هەمیشەیی ب شێوەیەکێ زۆر باش چاڤدێریا ڤێ پرۆژێ دکەن ل سەر باشی و کوالیتیا چێکرنا ڤێ پرۆژێ. ئەڤ پرۆژە گرنگییەکا ئێگجار زۆر یێ هەی و هەردوو پارێزگەهێن دهۆک و هەولێرێ پێکڤە گرێددەت و ل ڕوویێ بازرگانییا ناڤبەرا هەرێمێ و وەلاتێن دیتر و هەروەسا بۆ خەلکێ دەڤەرێ ژی ل ڕوویێ ئاڤەدانیا گوندێن دەڤەرێ و ڤەژاندنا ڤێ دەڤەرێ بۆ وەرگرتنا مفایێن زێدەتر ل کشتوکال و گەشتیاری و سامانێن بن عەردی و مفا وەرگرتن ل شیانێن مرۆڤیێن خەلکێ دەڤەرێ ل جیبجیکرنا پرۆژێن دەڤەرێ، و دەرفەتەکا کاری ئیگجار زۆر بۆ خەلکێ دەڤەرێ هاتییە فەراهەمکرن چاڤەڕێ دهێتەکرن ل دەستپێکا سالا داهاتی ئەڤ ڕێکە ب ڕوویێ هاڤوەلاتیان بهێت ڤەکرن.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)