زارۆك یێ بێ زیانە و بەردەوام پێدڤی ب چاڤدێری، پەروەردەکرن، پاراستن و ساخلەمیێ هەیە ژئالیێ دایك و بابانڤە. هەڵبەت پەروەردەکرنێ ژی چەند رێباز و شێوازێن خوە یێن گرنگ هەنە کو ب رێکا وان زارۆک فێری بنەمایێن ژیانێ دبیت و رێکخستن و ئاراستەکرنا حەز و ڤیانێن زارۆکی دپاشەرۆژێدا. ئانکو پەروەردێ باندۆرا خوە یا نەرێنی هەیە ل سەر کەسایەتیا زارۆکان. دهەمان دەمدا لایەنێن خوەیێن نەرێنی ژی هەنە. ئەڤجا دەما زارۆك بێ چاڤدێری بیت و نەهێتە ئاراستەکرن، چارەنڤیس و پاشەرۆژا وی زارۆکی ژی بەرەف ئاقارەکێ نەدیار و تاری دچیت و تووشی دیاردەیێن بەرەللا و سەربەردانێ دبیت. ژ خوە گومان تێدە نینە و ل دووڤ هەمی تیۆری، هزروبیر و بۆچوونێن زانستی و دەروونناسی ژی کەسایەتیا مرۆڤی ل دەسپێکێ قۆناغا زارۆکینیێ ئاڤادبیت و چەند فاکتەر هەنە کو کارتێکرنێ ل سەر دکەن و ئێك ژ وان فاکتەران جڤاکی یە. واتە ئەو ژینگەها کو زارۆک تێدا تێتە پەروەردەکرن پرەنسیپێن خوە دکەسایەتیا وی دا ئاڤادکەت.
ل دووڤ ڤەکۆلین و دوویڤچوونا زانایێن دەروونزان، پاشەرۆژا زۆربەی ڤان زارۆکێن کو دبارودۆخەکێ بێسەروبەر و ئالۆزدا دژین، دێ بەرەڤ دوژمنکاری، توندوتیژی و ڤارێبوونا ژ جڤاکێ ئاسایی چیت. ئانکو بەرەف ژینگەهەکا تایبەت و جودا کو یا ئاڤاکرییە ل سەر بنەمایێن توندوتیژی و ڤیانا خوەدیارکرنێ. لەورا پێویستە گەلەک گرنگی ب ساڵێن تەمەنێ زارۆکیێ بهێتە دان. ئەو ئەرکە ژی دکەڤیتە سەر ملێ دایکوبابان. ئانکو ئەو ب پلەیا ئێکەم تێن هژمارتن و وەکو مەزنترین دەستهەلات دهێتە دیتن بۆ پەروەردەکرن و پێشخستنا ژیانا زارۆکان. ئەو ژ هەر کەس و لایەنەکی پتر دشێن بنەمایێن رەوشەنبیریێ دناڤا هەست، دناخ و دەروونێ زارۆکێن خوەدا بچینن و پێبگەهینن و ئاراستەبکەن.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)