پشتی سەرهەلدانا جەماوەری یا هەیڤا ئادارا 1991 هاتیە ئەنجامدان ل کوردستانێ کو زۆربەیا خاکێ باشوورێ کوردستانێ هاتیە رزگارکرن، رژێما بەعس ب ناچاری و ب هێزو تۆرەیی ژ کوردستانێ هاتە دەرکرن. ئەڤ دەڤەرا رزگارکری بۆ چەند رۆژان کەفتە بن دەسەڵاتا بەرەی کوردستانی. بەلێ زۆر پێ نەچوو و ل دەستپێکا هەیڤا نیسانێ جارەکا دی لەشکرێ رژێمێ ب چەکەکێ مەزن ڤەگەرا. جەماوەر و هێزێن پێشمەرگەی نەشیان خۆ ل بەر سینگێ وان بگرن و تووشی جۆرەکێ شکەستنێ هاتن. لێ وەکی چەوا سەرهەلدانا جەماوەری ب هەمی رەنگان دژی رژێمێ راوستیان، ئەڤ جارە هەلویستەکێ دی یێ نەرازیبوونێ هەمیان پێکڤە ئەڤ دەسەڵاتە رەتکر و ئەو بی کۆچا ملیۆنی ئەنجام دا. کۆچا ملیۆنی بۆ سنوورێ تورکیا و ئێرانێ و زۆر کارەساتێن مرۆڤی یێن مەزن ب خۆڤەگرتن کو ب هزاران کەس بینە قوربانی. ژ بەر هێرشێن رژێمێ ژلایەکی و ژلایەکێ دیڤە ژبەر کەشوهەوایێ سار.
ئەڤە بەشەکە ژ وان کارەساتێن ب سەر مللەتێ کورد هاتین. بەلێ زۆر پێ نەچوو ئەڤ کارەساتە بییە بەشەکێ گرنگ ژ مێژوویێ و ناساندنا دۆزا مللەتێ کورد و ل جیهانێ دەنگ ڤەدا و جادەیێن جیهانێ هەژاندن. ب نەچاری وەڵاتێن جیهانێ هاتن سەر هێلێ و بڕیار دان سنورەک بۆ رژێما بەعس دانن. ئەوژی بڕیارا ئەنجوومەنا ئاسایشێ یا دژە فرینێ کو دەسکەفتیەکێ گرنگ بی و هەتا ئەڤرۆ کار پێ دهێت کرن و شەڕێ داعش ژی هات سەلماندن. ل ڤێرە من دڤێت یا گرنگ دیار بکەم ئەویش ئەوە ئەگەر جەماوەری ئەڤ کۆچە ئەنجام نەدابا چ دەنگڤەدانەک ل جیهانێ دروست نەدبوو، دەسکەفتی و داخازیێن خەلکی سەرهەڵدانێ دا بێ ئەنجام و بێ بەرهەم دبوون. ژبەر کو کۆچکرنا خەلکی رەتکرنا دەسەڵاتا حکومەتێ بوو. هەر ئەڤە بوو ئەگەر کو پشتی دەمەکێ ڤەگەرانا دەسەڵاتا رژێم بۆ دەڤەرێ، جارەکا دی ئەو ب خۆ دامودەزگەهێن خۆ چوڵکرن و تووشی شکەستنەکا مەزن بیەڤە. چونکی زۆربەیا خەلکی نەمان و رازی نەبوون ل بن دەسەڵاتا حکومەتێ بژین.
هەڵبەت حوکم ل مرۆڤان دهێت کرن، ئەڤجا ئەگەر خەلک ل مالێن خۆ مابانەڤە وێ رامانێ دگەهینت کو خەلک ب هەر رەنگەکێ بیت بێ دەنگە و رازیە ڤێ دەسەڵاتا زاڵم. ب ڤێ رەنگی دا رژێم جارەکا دی وەکی بەرێ دەسەڵاتا خۆ ل باشوورێ کوردستانێ قایم کەتەڤە. چ دەسکەفتی و حکومەتێن کوردی ل باشوورێ کوردستان نەدبوون. کەواتە دڤێت بزانین باشیا کۆچکرنێ گەلەک زۆرە، راستە رۆژەکا رەش و ئێش و ئازار بوو، لێ پر دەسکەفتیە. ل دیماهیکێ ژی دڤێت ئەڤە یا رۆن و ئاشکرا بیت و دەرس وەربگرین کو یەکدەنگی و یەک هەلویستیا هێزێن سیاسی و جەماوەری ب تنێ دێ شێین بگەهین ماف و داخازیێن خۆ.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)