کەرکووک وەکی باژارەکێ کوردستانێ د زۆر قۆناغێن دژوار دا دەربازبوویە. دڤان قۆناغان دا ل سەردەمێ حکومەتێن ئێک ل دویف ئێکێن عیراقێ ئەڤ باژارێ کوردستانی یێ زەنگین ب سامانێن سرۆشتی ب تایبەت نەفتێ، نە تنێ ھاتیە فەرامۆشکرن، بەلکی ھەوێن تەعریبکرن و ئەنفالکرنا دەڤەرێن وێ بەردەوامن. ئەڤ باژارێ دێرین و زەنگینێ کوردستانێ گەشەبوون بخۆڤە نەدیتی یە و ب داھات و سامانێ خۆ ھاتیە وێرانکرن. سەردەمێ زێرینێ کەرکووکێ و کەرکووکیان دناڤبەرا سالێن ٢٠١٤ ھەتا ٢٠١٧ ل سەر دەمێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ب سەرۆکاتیا رێزدار نێچیرڤان بارزانی بوو. دڤی دەمیدا ڕەوشا کەرکووکێ بەرۆڤاژی دەمێن دیتر بوو. ژلایێ ئابووری دڤێ ناڤبەرێدا کەرکووکێ گەشەبوونەکا زۆر بخۆڤە دیت. چونکی حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ھەیڤانە کۆژمێ (١٠) ملیۆن دۆلار بۆ ئاڤەدانیێ و پرۆژێن خزمەتگۆزای خەرج دکرن.
ب ڤی کۆژمەی ب سەدان وەلاتیێن کەرکووکێ ھاتنە دامەزراندن. ژلایێ پەروەردەیی ژی خواندنا کوردی زۆر بھێز کەفت و بەردەوام د پێشڤەچوونێ دا بوو. ژلایێ ئێمناھی ژی سەرەرای ھەولێن بەردەوامێن گۆرپێن تیرۆرستی و شۆفینی یا بۆ تێکدانا رەوشا کەرکووکێ, سازیێن ئێمناھی یێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ شیان ئێمناھییا وێ ب پارێزن. ئەڤ گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ل سەر دەستێ نێچیرڤان بارزانی، چەندین ڕامانان ددەت. ژ وانا تەکەزیکرن ل سەر کوردستانیبوونا کەرکووکێ و خەمخۆریا جەنابێ وی بۆ وەلاتیێن وێ و چەسپاندنا دادوەریا جڤاکی. ژبلی ڤێ چەندێ ھەرێما کوردستانێ ب گشتی و حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ب تایبەت، شەڕێن سیاسی، ئابووری و چەکداری ژ پێخەمەت پاراستنا کەرکووکێ و کوردستانیبوونا وێ کرینە و ھەردەم خۆ ل کەرکووک و کەرکووکیان کریە خودان.
ئەڤان گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ کاریگەریەکا زۆرا ئەرێنی ل سەر تاکێن کەرکووکێ کربوو. ژلایێ پابەندبوونا نشتیمانی و نەتەوی، خەلکێ کەرکووکێ ھەست دکر کو خودان پشتەڤان و پارێزڤانن. لەوما د راپرسیا سەرخۆبوونا کوردستانێدا، پڕانیا وان ب کەرنەڤال و درۆشمێن نەتەوی ب سیبەرا ئاڵایێ پیرۆزێ کوردستانێ مینا جەژنەکێ ب دەنگێن بەلێ بۆ سەرخۆبوونا کوردستانێ تێدا پشکدار بوون. ب رەنگەکێ گشتی ئەو سەردەمێن زێرینێن خەلکێ کەرکووکێ بوون. چونکی د دیرۆکا وی باژێری دا ئێکەم جارە ب وی ڕەنکی خزمەت لێ دھێتەکرن و گەشەبوونا ئابووری، ئاڤەدانی، جڤاکی، پەروەردەیی و نەتەوەیی بخۆ دبینیت. ھەر ل سالا ١٩٢٧ ھەتا نھو حکومەتێن عیراقێ پشکا داھاتێ پترۆلێ نەدایە کەرکووکێ و داھاتێ وێ بۆ خزمەتا رژێمێ و دەڤەرێن دیتر یێن عیراقێ مەزانختن و کەرکووک فەرامۆش دکر.
پشتی خیانەتا ١٦ی ئۆکتۆبەرا سالا ٢٠١٧ یا دەسھەلاتێن “ئێکەتیا نشتیمانی کوردستانێ”، جارەکا دی کەرکووک ھاتە داگیرکرن و ڕەوشا وێ ژلایێ ئێمناھی و جڤاکی و پەروەردەیی و ..ھتد زۆر ئاڵۆز بوو. ھەوێن تەعریبکرنا کەرکووکێ دووبارە ب رەنگەکێ بەرفرەە و ئاشکرا دەسپێکرنەڤە و خەلکەکێ زۆر ئاوارە و دەربدەر بوو. بلندکرنا ئاڵایێ پیرۆزێ کوردستانێ ھاتە قەدەغەکرن و مەترسی ل سەر خاندنا کوردی ژی ھەیە و دەسھەلاتەکا سەربازیا ڕەگەزپەرستی و مەزھەبی ل سەر ھاتیە سەپاندن. پرۆژێن خزمەتگۆزای و نووژەنکرنەڤە ھاتنە ڕاگرتن و حکومەتا عیراقێ پشکا داھاتێ پترۆلێ ژی نادەتە کەرکووکێ. نھو ژی پشتی وێ خیانەتا نشتیمانی و نەتەوی یا شازدێ ئۆکتۆبەرێ، گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ د بەردەوامن بۆ دەربازکرنا کەرکووکێ ژ ڤێ ڕەوشا دژوار و زڤراندا وێ بۆ وی دەمێ زێرین ب چەسپاندنا مادێ ١٤٠ێ دەستووری. ئەز باوەرم مانەڤا کەرکووکێ ب ڤی رەنگی دێ ڕەوشا کەرکووکێ و کەرکووکیا بەرەڤ ئاڵوزیێن مەزنتر بەت. ل دووماھیێ خەلکێ وێ ب ھەمی نەتەوە، ئۆل و ئەتنە دێ داخاز کەت کەرکووک بۆ وی سەردەمی بزڤریت. چونکی ئەو سەرەدەریا مرۆڤدۆستی و دادپەروەریا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ب سەرۆکاتیا نێچیرڤان بارزانی خزمەتا وان ھەمیان دکر بێ جوداھی، نە تنێ یا کوردان.
- رۆژنامەڤان و پێشکێشکار ل رادیۆیا ئاکرێ.
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)