مە گەلەک بیرەوەرى و هەلکەفت و رۆژێن تایبەت هەنە کو ب مخابنى ڤە هەتا نوکە حکومەتا هەرێمێ نەشیایە رێکبێخت. ئەم وەک خەلک ژى تێنەگەهشتینە چەوا سەرەدەریێ ل گەل هەر ئێک ژ وان رۆژان بکەین. نموونەک ژى ژ رۆژێن تایبەت رۆژا ئالایێ پیرۆزێ کوردستانێ یە کو ل 17ى 12ى هەر سال دهێتە ساخکرن. ئەو ئالایێ بۆ ئێکەم جار ژلایێ پارتا (خویبوون) ل رۆژهەلاتێ کوردستانێ ڤە هاتیە بکار ئینان، ل 22ى کانوونا دوویێ یا سالا 1946ێ و ل گۆرەپانا چارچرا ل مهابادێ ب بەرهەڤبوونا کۆمەکا مەزن یا خەلکى ژ هەژار، وەلاتپارێز، پێشمەرگە، سەرۆکهۆز و کەسایەتیێن ئۆلى د ئاهەنگەکا مەزن دا ب گووتنا سرودا (ئەى رەقیب)، نەمر قازى محەمەد دەولەتا کوردستانێ راگەهاند. بۆ جارا ئێکێ ژی ئالایێ کوردستانێ هاتە بلند کرن. ل 11ى 11ى 1999ێ پەرلەمانێ کوردستانێ دانپێدان ب ڤى ئالاى کر، و هاتە دەستنیشانکرن وەک ئالایێ فەرمى یێ کوردستانێ و رۆژا 17 ى 12 بۆ هاتیە دەستنیشانکرن.
ئالایێ کوردستانێ گەلەک یێ پیرۆزە. ب چاخ و زەمانانە گەنج و لاوێن کوردستانى جانێ خوە دبەخشن بۆ بلندکرن و مانا ڤى ئالاى. هەر چەندە ئەز ل گەل نینم چ رۆژ بۆ بێن دەستنیشانکرن. ژبەرکو ئالایێ مە ژ وێ مەزنترە کو بتنێ رۆژەک هەبت و ل وێ رۆژێ بێت بلندکرن و چالاکى بێن ئەنجامدان. لێ ئەگەر هەر هات کرن دبینم نەیا رەوایە ل ناڤەندێن خواندنێ پرۆسێسا خواندنێ بێتە راوستاندن و چەند بەرپرس، ئێکەتیێن لاوان، قوتابیان، رێڤەبەریێن دامودەزگەهێن حکومى دەوامێن خوە یێن فەرمى بهێلن و قەستا قوتابخانان بکەن. قوتابى بمینن ب دەوات و هەلپەرکێڤە و ماموستا ژى یان بچن مال یان ل ژۆرا کارگێریێ پالڤەدن! ئەگەر ل هەر هەلکەفت، بیرەوەرى و رۆژێن مە هەین ناڤەندێن خواندنێ بێن راوستاندن و ل شوینا وان دەوات، هەلپەرکێ، دەهول و زرنا بگرن. ئەڤە د سالێ دا چەند رۆژ بێ مفا دەربازبوون، چەند قوتابیان مفا ژ خواندنێ دیت و چەوا ئەو رۆژە بۆ هاتن قەرەبوکرن؟ دیسان ل دامودەزگایێن حکومەتێ ژى کار ب راوستت و فەرمانبەر ب گرتنا وێنان ڤە مژویل ببن. مراجع ژى ل هیڤییا ئیمزایەکێ بمینن و جەنابێ رێڤەبەرى ژى یێ چووى ل چالاکیەکێ ئامادەبووى!
دڤێ رۆژێ دا گەلەک سەرپێچى دهێنە کرن. گەلەک گەندەلى ژی دهێنە ئەنجامدان ل ژێر ناڤێ ڤێ رۆژێ. هەروەسا بازرگانى ژى ب کڕین و فرۆتنا وى دهێتەکرن. هەتا نوکە مە نەشیایە ڤى ئالاى ل سەر ئاخا خوە کۆپى بکەین، بەلکو ل وەلاتێن بیانى دروست دکەین!. چەند بەرپرس هەنە د گەندەڵن و مالێ خەلکى یێ دزى و ڤیلایێن پێ ئاڤاکرین، ل ڤێ رۆژێ ل رێزا ئێکێ یا هۆل و گۆرەپانێن چالاکییان دروینن خوار. بەلکو پەیڤان ژى پێشکێش دکەن و تەئکیدێ ل هەستا نەتەوایەتى ژى دکەن؟! چەند بازرگان هەنە ئالایێ ب سینگێ وانڤە و دەرمان و کەلوپەلێن ب سەرڤەچوویى دەربازى خاکا کوردستانێ دکەن؟!، چەند کەس هەنە ب وى ئالاى دەواتێ دکەن و د هەمان دەمدا هزرا وان یا ل سەر خیانەتکرنا وەلاتى؟!، چەند فەرمانبەر هەنە ل ڤێ رۆژێ دەوامێ ناکەن و ب هێجەتا ڤێ رۆژێ کارێن خەلکى د راوستینن؟! و… هتد.
ب هزرا من ئەگەر ئەم د راستگۆبن دگەل ئالا، خاک و نەتەوا خوە و ئەم خەمخورێن ڤى ئالاى بن، دێ ل ڤێ رۆژێ ل شوینا وان چالاکیێن ژ درەو، دێ سۆزەکێ دەین کو ئێدى گەندەلیێ نەکەین، ئەو مال و ملکێ گشتى یێ هاتى دزین بۆ خەزینا وەلاتى ڤەگەرینین، فەرمانبەر ب دروستى و بێ حیلە و دەواملێدان و خوە بەرزەکرن دێ دەوامێ کەت، بازرگان دێ دەرمان و کەلوپەلێن خوارنێ یێن ژ هەژى ڤى گەلى رەوانەى وەلاتى کەن، ماموستا دێ ب دلسۆزى وانەیێن خوە شرۆڤەکن و ئەندازیار ژى ژبۆ ئاڤاکرنا وەلاتى قوپیایێ ناکن، دادوەرێن مەژى ب سەربەخۆ و ل گۆرەى قانوونێ و بێ لایەنى ل دادگەهان گونەهبار و سەرپێچکاران سزا دن، قوتابى ژى دێ ب دروستى دەواما خوە کەت و ل شوینا هەلپەرکێ و دەواتێ دێ ڤێ رۆژێ ب چالاکیەکا نەتەوەیى یا نیڤ دەمژمێرى ئەنجام دەن، پاشی قەستا هۆلێن خوە کەن و باشتر خەمێ ژ خواندنا خوە خۆن و پلەیێن بلندتر بدەستخوەڤە ئینن و بنە داهێنەر و ڤى وەلاتى ژ وێرانى و دەردەسەریان قورتال کەن. بلا ئالا و وەلات د دلێن مەدا بن، نەک ب سینگێ مە ڤە بت و بتنێ بۆ رویمەتى و خاپاندن بلند بکەین و ب بنڤە ژى هەر چ خرابیەکە ل دژى ڤى ئالاى و وەلاتى ئەنجام بدن.
· مافپەروەر
(گووتار دەربڕینا بۆچوونا نڤیسکارانە، نەیا سایت و گووتارنامەیا رۆژئارتیکڵ)