مووسا خالد، دهۆك* رۆژا ۷ی حوزەیرانا ئەڤساڵە ٢٠٢٣، شەش ساڵ دبورن ل سەر بڕیارەکا بوێرانە و نیشتیمانپەروەرانە، کو بڕیاردانەك بوو ل سەر ڕیفراندۆما سەربەخۆیا کوردستانێ. هەڵبەت ئازادیا تاکەکەسی و دانا مافێ دەولەتبوونێ، ژ بنەمایێن یاسایا نێڤدەولەتینە. ھەروەسا دئێك ژ بەندێن پەیمانناما نەتەوەیێن ئێگرتیدا هاتیە کو ھەر مللەتەکی ماف و ئێمتیازاتێن سەربەخۆبوونێ ھەنە و، ل دویڤ وان مەرجێن دیارکری ئەوژی؛ مللەت و ئەرد و دەستھەلاتە. ڕاپرسی ژی ل دویڤ یاسایێن نێڤدەولەتی مافەکێ رەوایە بۆ وان مللەتان یێن خودان ئەرد، مێژوو، کەلتور، گەل و دەسھەلاتبن.…
زێدەتر بخوینەالسنة: 2023
١٠٧ ساڵیا ڕێکەفتنا (سایکس- بیکۆ) یا دابەشکرنا ڕۆژهەڵاتا ناڤین
مووسا خالد- دهۆك* ل ڕێکەفتی (١٦/ ٥/ ١٩١٦)ێ، ڕێککەفتنا (سایکس- بیکۆ) دناڤبەرا بریتانیا و فڕەنسادا، هاتە ئیمزاکرن. ئەڤ ڕێککەفتنە ل ڕێکەفتی (١٥/ ٤/ ١٩١٦)ێ بۆ (١٦/ ٥/ ١٩١٦) ب ڕەنگەکێ نهێنی دناڤبەرا دوو وەڵاتێن داگیرکەرێن وی سەرەمیدا هاتە نڤیسین و دەڤەڕا ڕۆژهەڵاتا ناڤین دابەش کر. دەستپێکا وێ چەوا بوو؟ ئەڤ ڕێکەفتنا ناڤبەرا شاهنشینا ئێکگرتی (بریتانیا) و فڕەنسادا بـ ڕەنگەکێ نهێنی و بـ ڕەزامەندییا ئیمبراتۆریەتا ڕۆسی بۆ دابەشکرنا دەڤەڕا ڕۆژهەڵاتا ناڤین بڕێڤە چوو. ئارمانج ژڤێ ڕێککەفتنێ ژی دابەشکرنا دەڤەڕێن دەستهەڵاتدارییا ناڤبەرا وان هەردوو…
زێدەتر بخوینەپارتێن سیاسی و لێکنێزیکبوونا وان بنیاتێ چارەسەریا کێشە و ئاڵۆزیانە
مووسا خالد* حزبێن سیاسی ژی وەکو سازیەکا جڤاکی نە و ئەرکێ وان یێ سەرەکێ رێکخستنا جڤاکی یە. دەرفەتەکا باشە لایەنێن سیاسی و دەستهەلاتدارێن هەرێمێ بگەهن ب ئاستەکێ کو ڕازیبوۆنا خەلکی بدەیف دا بهێت. هەروەسا د گۆرەپانا نێڤدەولەتی ژی دا خودان پێگەهەک باش بن. لێ وەک دیار دبیت کو حزبێن کوردستانێ د ئاراستێ پێشڤەبرنا دیموکراسی و ئاڤەدانی و مافێن مروڤ و دامەزراندنا سازیێن نیشتیمانی و دادپەروەریێ پێنگاڤ هاڤێتن و رەوشەک باش دێ بەرهەم ئینن، و ئەرکێ وان رێک ل دروستبوونا کەشەک سیاسی و دیموکراسی…
زێدەتر بخوینەسەربازێ بازرگان
باوەر مەجید* پیشەیا سەربازی دھێتە ھەژمارتن باشترین و بلندترین پیشە دەمێ ھندەك كەس پێ رادبن ژ ئەفسەر و سەربازان. چونكو كارێ وان بەرگریە ژ وەڵاتی. ژبەر ھندێ دڤێت كارێ سەربازی تنێ بەرگری بیت ژ وەڵاتی دوور ژ بەرژەوەندیێن تایبەت، وەك بەرژەوەندیێت دارایی و بازرگانی. ژبەر ھندێ قانوون ل پتریا وەڵاتێن جیھانێ كەسێن سەرباز قەدەغەدكەت ژ كارێ بازرگانی. چونكو رەنگە كارێ بازرگانی وی دووربێخیت ژ بەرگریا وەڵاتی. ئەڤەژی زیانێ دێ گەھینتە بەرژەوەندیێن ئابووریێن وەڵاتی و ل دووڤ ڤێ چەندێ نابیت بۆ ھەر كەسەكی رەگەزنامەیا…
زێدەتر بخوینەزیانێن زێدەبوونا سۆشیال میدیایێ
مووسا خالد دگەڵ پێشکەفتنا تەکنەلۆجیایێ سۆشیال میدیا بۆ هەمووان بەردەست بووی، و سەرەڕای مفایێن وێ هەم زیانێن خوە یێن نەرینێ ژی بەرەف زووربوونێ کرینە و زوربەی جاران کێشە پەیدادبن. ئەڤە دبنە ئەگەرێ تێکچوونا زۆربەی پەیوەندیێن کۆمەلایەتی. هەروەسا خەلەت بکارهێنانا سۆشیال میدیایێ زیانێن زۆربەیا خەلەتیا ژی پەیدادکەت تایبەتی ناڤا جڤاکێ ئەم نها تێدا دژین. جاران دەروونێ مرۆڤی یێ کۆمەڵایەتی و تەندروستیا مرۆڤی تیکدەت. نموونە وەکو بەریا نڤستنێ کاریگەریا خوە ل سەر کوالێتیا خەو و هەستکرنا ب کێمخەویێ هەیە. زۆربەیا ڤەکۆلەران ئاماژە ب وێ چەندێ…
زێدەتر بخوینەراستى وە دلێ مە پەقاند
شیرین عزەدین* گوتار دناڤا کەتوارەکى دا د ژین دەنگێ پەیڤێن زێرى وەکو (وژدان، دەستپاکى، باوەریپێکرى) گەلەک یێ بلندە و ژلایێ هەمى تەمەن، تەخ و چینانڤە دهێنە بکارئینان. لێ ل دەمێ نێرینەکێ ژبۆ ژیوارێ خۆ دکەین دبینین کار و کریارێن مە دڤالانە ژ ڤان گوتن و پەیڤان. هەر جهێ قەست بکەیێ پرە ژ بێوژدانى و بەرتیلگێریێ. ئەوێن ژ چاڤگرتن و نەزانینێ دهێنە هەبوونێ. ئەڤرۆ هەر کەسێ ژدایك دبیت دێ رابیت خۆ کەتە هەر تشت و هەر کارێ هەبیت دێ خۆ هاڤێتە دناڤدا و کەت…
زێدەتر بخوینەرێککەفتنا هەرێمێ و بەغدا و چەند دیتنەك
مووسا خالد- دهۆك* رێککەفتنا هەولێر و بەغدا دێ بێتە رێککەفتن و رێکەك کو داوی ب کرێز و کێشەێن خوە یێن بەردەوام بینن. یانژی ئەڤ رێککەفتنە دێ بێتە رێکەك کو کریزێن سالا 2023 دەرباز بکەت. ژ ئەگەرێ دژایەتیکرن و مایتکرنا تورکیا و ئیرانێ و شیعەیان. چونکێ سیاسەتمەدارێن کورد ژیەکێ درێژ دگەل عێراقێ بوراندیە و فێری سیاسەتەکا باش بوونە، ژ ئەگەرێن رێکنەکەفتنا هەولێر و بەغدا، بەردەوام عێراق ئەگەرە بۆ دەمکوشتنێ ژبۆ رێکنەکەفتنا هەموو وان پرسێن دەستوری و دارایی یێن هەلاویستی. ئەگەرێ ڤێ یەکێ ژی ڤەدگەریت…
زێدەتر بخوینە“تنێ راستی یا راستە”
باوەر مەجید* رێككەفتی (4/4/2023)ێ سەرۆكێ حكوومەتا ھەرێما كوردستانا عیراقێ (مەسرور مەسعود بارزانی) رازیبوو ل دووڤ قانوونا عیراقی دگەل سەرۆك وەزیرێن عیراقی (محمد شیاع) ل پایتەختێ عیراقێ (بغداد) ب بلندبوونا ئالایێ عیراقێ و نەبوونا ئالایێ كوردستانێ گازا ھەرێمێ ھەناردەی بازارێن جیھانی بكەت. بمخابنیڤە ڤێ چەندێ ریفراندۆم ئینا ھزرا من. ئەڤ بەرھەمێ وێ چەندێیە دەمێ دەستھەڵاتدارێن ھەرێما كوردستانا عیراقێ دەستوور و قانوونێن عیراقی فەرامۆشدكەت و پەنایێ دبەتە بەر ب كارئینانا رێككەفتنان و رێنمایان ل ھەولیرێ ب تنێ. ئەڤە ھندێ دگەھینیت كو ھەڤوەڵاتی دێ ھێنە بێ…
زێدەتر بخوینە“یەکەم ئاهەنگا نەورۆزێ ددیرۆکێدا ل دهۆكێ بوویە”
سلێمان ئالیخان* ساڵناما کوردی ل بیست و یەکی ڤێ هەیڤێ (ئادارێ) دەسپێدکەت. ئەڤ ساڵنامە ل هەرێما کوردستانا عیراقێ و ل دەف هندەك لایەن و دەڤەرێن دیێن کوردستانی ژی ل تەنشت ساڵنامەیێن زایینی و کۆچی دهێتە بکارئینان. چیرۆكا ڤێ رۆژێ ب شێوەیێن جودا دهێتە ڤەگێران. لێ یەك ناڤەرۆك هەیە و دیاردکەت کو گەلەکێ ستەملێکری شیایە ستەمەکێ ژناڤببەت و ئازادیێ بدەستڤەبینیت. لەوما گەلێ کوردستانێ دپێشوازییا ڤێ رۆژێدا و بۆ دەربڕینا دلشادیێ ئاگران ل سەر بانێن خانییان، ل جهێن بلند و ل سەر چیایان هەلدکەن. هەروەسا…
زێدەتر بخوینە“ئەم دبێ منەتین”
شیرین عزەدین* هندى مە لبیرە سیاسەتمەدارێن مە پەیڤەك یا لسەر ئەزمانێ وان. ئەوژى دناڤبەرا دووکڤانا دا ((پێشکەفتنە)) و راستى ئەڤ پەیڤە گەلەك یا بسەنگ و ژ هەژى گوتنێ یە. لێ ئەرێ ژ راست ئەم درامانا ڤێ پەیڤێ دگەهین و ب درستى مە مافێ ڤێ پەیڤێ دایێ یان نە؟! چونکۆ ئاها ئەڤ چەندە دبیتە جهێ پرسیار و گۆمانێ. جارێ دا سەحکەینێ پێشکەفتن ژ ملێن کێ دخۆت و ژ کیڤە دەستپێدکەت و ژ کیڤە دهێت! بەرسڤ ژ هزرا تاکى دهێت. لێ تا ئەم تاکەکێ خودان…
زێدەتر بخوینە